Mavzuning asoslanishi va uning dolzarbligi

a) Qo‘shma so‘zlarning bosh elementi shaffof, o‘zgartiruvchisi shaffof emas. Ilonjiyda so‘zini olsak , bosh so ‘z jiyda u o‘z ma’nosida ya’ni meva ma’nosini bildiradi, lekin ilon bilan bog‘liq ma’no nazarda tutilmayapti.
b) Qo‘shma so‘zlardagi bosh element shaffof emas , lekin o‘zgartiruvchisi shaffof bo ‘ladi. Ochko‘z so‘zida bosh so ‘z ko‘z lekin bu so‘z inson tana a’zosi ma’nosida kelmayapti ya’ni shaffof emas. Och – shaffof chunki och – bu to‘ymaga. Ma’nosida kelmoqda
c) Elementlarning hech biri shaffof emas. Oqsoch bu so‘zning ikkala qismi ham shaffof emas chunki bu so‘zning ma’no xizmatkor ayol ma’nosida ishlatilmoqda.
Metafora va metanomiya koseptlariga asoslanib noaniq qo‘shma so‘zlar quyidagicha tasniflanadi:
Metaforaga asoslangan qo‘shma so‘zlar - qo‘shma so‘zlar tarkibidagi bitta qismi metafora bo‘ladi. Masalan: ingliz tilidagi: jailbird, belly button flame sandwich, greeneyed, o‘zbek tilidagi : oqsoch, qorako‘l, bo‘tako‘z.
Metanomiyaga asoslangan qo‘shma so‘zlar – bu metonomiyaning eskicha qarashidir, bu yerda bir so‘z metonomiya tomonidan boshqa so‘z uchun ishlatiladi, lekin fikrlar, tushunchalar va faqat tildan ko‘ra metonimiya ko‘proq sohalarda so‘zning ma’nosi bilan chambarchas bog‘liq. Ular kontekstda yaxshiroq tushuniladi. Masalan , pink slip (ishdan bo‘shatish to‘g‘risidagi bildirishnoma) bu yerda pushti so‘zi metonomiya bo‘ladi chunki Amerikadagi kompaniya, Ford Motor xodimning ishdan bo‘shatishganligini bildirish uchun pushti slip beradi. Bular maqsad va determinantlarsiz xarakterlanadi va ularni bashoratli analogiya deb ataymiz. ³⁶
Shunga o‘xshash misolllar ingliz tilida juda ko‘p , masalan, jackpot justice, chainsaw consultant, trophy child/ wife, toy food, etc. Jackpot justice ( adolatli jackpot- sudning advokatlarini har qanday haqiqiy zararga bog‘liq bo‘lmagan katta hukm bilan mokofotlaydigan sud muammosiga ishora qiladi). Chainsaw consultant( zanjirli arra maslahatchisi- ish joyini qisqartirishda yordam beradigan maslahatchi). Trophy wife ( kubokli ayol – boy va muvaffaqiyatli keksa odamga turmushga chiqqan jozibali ayol). Toy food (o ‘yinchoq oziq-ovqat – oldindan o‘lchangan va aralashtirilgan va shuning uchun faqat minimalmiqdorda tayyorlashni talab qiladigan taom). Bu yerda chainsaw ( zanjirli arra), jackpot ( jakpot), trophy ( kubok) va toy ( o‘yinchoq) metonomiya bo‘lib kelmoqda. Chunki ularni boshqa qismi bilan o‘qiganimizda boshqa ma’no beradi lekin asl ma’nosi umuman boshqacha bo‘ladi. O‘zbek tilida ham bunday qo‘shma so‘zlarni uchratish mumkin, masalan, qoraxat birinchi marta o‘qiganimizda qora rangadagi xat tushunamiz lekin (bu so‘zning ma’nosi urush paytlarida jangchilarning vafot etganini oila a’zolariga yetkazish uchun yuboriladigan xat bo‘lgan) va qora – bu yerda metonomiya bo‘ladi , ya’ni bu rangni emas o‘lim ma’nosini beradi. Yorqin nashr – ( ya’ni tayyor nashr), shavqatsiz qo‘rg ‘oshin (to‘pponcha o‘qi) kabi so‘zlarni uchratishimiz mumkin lekin ularni g ko ‘pi ingliz tildagi qo‘shma so‘zlar singari bo ‘maydi ya’ni ba’zilar qisman o‘zini ma’nosi bilan bog‘liq bo‘ladi, masalan: chiroyli kristal ( kristal mahsulotlarini ko ‘rsatadi), ko‘k osmon( osmon) kabilar kiradi.