Maxsus fanlarni o’qitishda interfaol usullardan foydalanish

Didaktika va uning tamoyillari

Tayyorladi: Xoliqulov Muhammad

Reja:

• Didaktika tushunchasi.
• Interaktiv metodlar tushunchasi, ularning mohiyati, turlari.
• Ma’naviy dunyodarashni shakllantirishda «Mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi” fanining o‘rni va roli.

Interaktiv metodlar tushunchasi, ularning mohiyati, turlari

• Interaktiv usullar qo’llanilganda tinglovchi (1-ishtirokchi) ham, o’qituvchi-trener (2-ishtirokchi) ham o’qitish (ta’lim) jarayoni subyektlari hisoblanadilar.
• Mutaxassislik ta’lim jarayonida ko’pgina usullar, texnik vositalar qo’llaniladi. Odatda an’anaviy va ilg’or (innovasion) usullar farqlanadi. An’anaviy o’qitishning umumiy tavsifiy xususiyatlari to’g’risida adabiyotlarda muayyan fikrlar berilganligini uchratish mumkin. Masalan, ayrim mualliflarning fikricha ”...an’anaviy o’qitishning odatdagi tavsifi bizda ham, horijiy pedagogikada ham quyidagi asosiy alomatlar bilan tavsiflanadi:
• - yangi materialning deyarli hammasi o’qituvchi tomonidan og’zaki bayon qilinadi;
• - darslik asosan mustaqil o’qish uchun qo’llanadi;
• -auditoriya mashg’ulotlari paytida darsliklar ayrim hollarda pedagog tushuntirishlaridan o’quvchilar diqqatini buzmaslik maqsadida qo’llanilmaydi, ko’pincha darslik uyda ham qo’llanilmaydi: uning o’rnini dars paytida tuzilgan konspekt bosadi;
• - bilimlarni tekshirish asosan mashg’ulot vaqtining sezilarli qismini egallaydigan shaxsiy og’zaki so’rovlar hamda uzoq muddatlarda o’tkaziladigan nazorat ishlari yordamida amalga oshiriladi. Oxirgi yillarda obyektiv testlar ham keng tarqaldi;
• - mashg’ulotlar paytida aksariyat hollarda ishning frontal usuli qo’llanadi, mustaqil ishning nisbiy miqdori juda kam.

1.O’qituvchi timsolida mujassamlashgan metod;
2.Interaktiv metod;
3.Individuallashtirilgan metod;
4.Tajribaga asoslangan metod”.
M.G.Voinovaning fikricha, “Hozirgi vaqtda nazariyotchi pedagoglar ta’limdagi barcha metodlarni quyidagi toifalarga bo’ladilar:
Boshqa bir guruh pedagoglar bu usullarni sust (passiv), faol (aktiv) va o’zaro faol (interaktiv) usullarga bo’lishni taklif qiladilar.
a) Sust (passiv) usullar.
b) Faol (aktiv) usullar.
v) O’zaro faol (interaktiv) usullar.
Ilmiy adabiyotda bazi mualliflar tomonidan bildirilgan fikrlarga ko’ra, «Interaktiv metodlar” va “interaktiv ta’lim” tushunchalari ingliz tilidan o’zlashtirilgan bo’lib, bunda : “inter” – o’zaro, «act» - harakat, harakat qilmoq degan ma’nolarni anglatadi. “Interaktiv metodlar” so’z birikmasi “talabalar uchun o’zaro ta’sirga kirishishga imkon beruvchi metodlar”, “interaktiv ta’lim” tushunchasi esa, “o’zaro ta’sirga asoslangan ta’lim”ni anglatadi. Boshqacha aytganda ta’limning interaktiv metodikasi – bu bilish va kommunikativ faoliyatlarning maxsus shakli bo’lib, unda talabalar bilish jarayoniga jalb etiladilar hamda o’zlari bilgan va tasavvur qilayotgan masala (yoki muammo) bo’yicha tushuntirish, munosabat bildirish imkoniyatiga ega bo’ladilar.
Ta’lim barcha tinglovchilarni va pedagogning o’zaro ta’sirda bo’lish sharoitida kechadi. O’quv materialini o’zlashtirish jarayonida pedagog bilan talabalarning hamkorlikdagi faoliyati shuni anglatadiki, jarayonning har bir ishtirokchisi unga individual tarzda ulush qo’shadi, bilimlar, g’oyalar, faoliyat usullarining almashinuvi yuz beradi.
Harakat orqali o’rganishga asoslangan interaktiv usullardan foydalanganda huquqshunos kundalik ishi uchun xos bo’lgan vaziyatlar, o’zaro munosabatlar, vazifalar yuzaga keltiriladi. Aytish lozimki, mazkur usullar ( muammoni hal qilish texnikasi, kichik guruhlarda ishlash, vaziyatlarni o’ylab topish) yuridik konsultasiyalar, firmalar, bo’limlar, huquq-tartibot idoralari bo’linmalari ishida qo’llanishi mumkin.
Omma oldida interaktiv so’zga chiqishning xususiyatlari.
Omma oldida so’zga chiqish - bu faqatgina aksariyat yuristlar kasbiy faoliyatida uchrab turadigan sudlarda jamoatchilik vakili sifatida yoki aksionerlar majlisida so’zga chiqishdan iborat bo’lmaydi. Ijtimoiy hayotimizda o’qituvchilarning maktab o’quvchilari va talabalar oldida, o’quvchilar va talabalarning o’quv auditoriyalarida, siyosatchilarning qonunchilik organlarida, diktorlarning televideniye eshittirishlarida omma oldida so’zga chiqishlarini ko’rganmiz. An’anaviy so’zga chiqishni notiqning monologi sifatida tasavvur qilamiz. Eng yaxshi notiqlarning nutqlari doimo san’at asarlari sifatida baholangan.

E`tiboringiz uchun raxmat