Platon bu uch tabaqani insonning birinchi istagi, qalbi bilan bog’ladi:
aql-zakovat,
qaxr-g’azab,
xohish-istak singari insonning ichki xususiyatlari bilan izohladi. Davlat bilan insonni taqqoslash asosida ideal davlatda har bir fuqaroni ijtimoiy hayotga bo’lgan munosabatlari bir xil bo’lmog’i kerak, degan g’oyani ilgari surdi. Insonning o’z qadr – qimmati va xatti-harakatdagi mustaqilligini inkor etdi.BundayharakatlarPlatonfikricha, g’oyadanuzoqlashish, idealdavlatningbuzilishidir. Platonaristokratlaroilasigamansubbo’lganligitufayliham,idealdavlataristokratlar (yaxshilarxokimiyati) bo’lgandeydi. Uo’zasarlaridaaristokratiknuqtainazardanturib,xukmdorvaposbonlargaalohidae’tiborberdi, hunarmand-ishlabchiqaruvchilargaesakamo’rinajratdi. Uningfikricha, so’nggitabaqa, shubhasiz, yomonlikdir, chunkiularishlabchiqarishbilanbandbo’lganlnklaritufayliboylikorttirishgaintiladilar. Ularoxir-oqibatdadealdavlatnihalokatgaolibkeladilar. Davlatningharbirtabaqasiuchuno’zigamosmashg’ulot, noyobhunarajratilganbo’lsaham, xukmdorvaposbonlarnitarbiyalashningalohidasistemasibo’lishikerak, kerak, ularmusiqavagimnastikabilanshug’ullanishlarikerak. Buesaularniaql-idrokivaVatangamuhabbatinimustahkamlaydi, jismonanchiniqtirib, Vatanhimoyasigatayyorlaydi. Yuqoritabaqakishlarikeyinchaliko’zqiziqishlarigaqarabarifmetika, geometriya, astronomiyavamusiqabilanshug’illanishlarimumkin. Ilm-fanginahaqiqiyg’oyaniolibkeladi, xayolotgao’rinqoldirmaydi. Yuqoritabaqakishilarifanlarning,ayniqsa, falsafiybilimlarningasosibo’lgandialektikanio’zlashtirganlaridankeyinginadavlatishlarigaqo’yiladilar, lekinhukmdorliklavozimigaellikyoshgato’lib, yaxshilikg’oyalarinidavlathayotibilanbog’layolganlaridankeyinginaqo’yilishlarikerak.
Platong’oyahammanarsaningasosidir, deganta’limotigasodiqqolganholdaidealdavlatboshidafaylasuflarturmog’ikerak, deydi. Chunkikishig’oyalarnianglabetganidankeyinginayaxshifazilatlargaegabo’ladi, haqiqiybilimlarsohibibo’laoladi.
Davlatningasosiyvazifasi. maqsadiaholiningengko’pqisminiyaxshihayotbilanta’minlashdaniboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |