Mazkurfanoliyta’limmuassalaribakalavriatta’limyo’nalishlariningbarchasidao’qitiladi

Saylovtizimiorqalikurashish —demokratikdavlatlardasaylanganvakillarnikorruptsiyauchunjazolashningasosiyusullaridanbirikeyingisaylovlardaungaovozbermaslikhisoblanadi. Korruptsiyagasaylovlarorqalita’siro’tkazishengsamaraliusulhisoblanadi.
KorruptsiyagaqarshikurashdayuqorinatijalargaerishganShvetsiya, Singapur, Gonkong, Portugaliyakabidavlatlarningtajribasinio’rganishshuniko’rsatadiki, korruptsiyaniyuzagakeltiruvchiomillarnibartarafetishkorruptsiyagaqarshikurashdamuhimo’rinegallaydi. BundaKonstitutsiyaviynazoratorganlari, huquq-tartibotorganlariningahamiyatiortadi. Ya’ni, korruptsiyagaolibkelishimumkinbo’lgannormalarnikonstitutsiyaviynazoratorganitomonidankonstitutsiyagaziddebtopish, aholininghuquqiysavodxonliginioshirishkabimetodlardanunumlifoydalanishushbudavlatlarnikorruptsiyadarajasijudapastbo’lgandavlatlarqatorigaolibchiqqan. BizquyidaSingapurdavlatidakorruptsiyagaqarshikurashdaqo’llanilganusullarhaqidabatafsilto’xtalibo’tamiz. Singapurdavlati 1965 yilmustaqillikkaerishgachkorruptsiyadarajasiengyuqoribo’lgandavlatlarqatoridaturaredi. Lekinbuillatgaqarshio’tkazilganbirqatortadbirlarbudavlatdakorruptsiyaningminimaldarajagatushishigaolibkeldi. Birinchinavbatdabuerdabyurokratikjarayonlarengillashtirilibsudtiziminingmustaqilligioshirildi (sudyalarningdaromadlarivaimtiyozlarinioshirishevaziga). Shubilanbirgakorruptsiyajinoyatlariuchunsanktsiyalarog’irlashtirilib, fuqarolargakorruptsiyagaqarshijinoyatlarnitergovqilishdahamkorlikqilishdaboshtortganligiuchunjudakattamoliyaviysanktsiyalarbelgilandi. Birqatordavlatidoralaridaommaviy “tozalashlar” o’tkazilibbujarayonlartelekanallarorqalibutunmamlakatganamoyishqilindi. Yuqoridasanabo’tilganomillarninghammasiSingapurniqisqamuddatlardakorruptsiyadarajasiengpastmamlakatlarro’yxatidailg’ordavlatlarqatorigaolibchiqdi. Shuningdek, davlatxizmatchisiningahloqstandartlarigarioyaetishiniqattiqnazoratostigaolishhamSingapurdavlatidakorruptsiyagaqarshikurashdamuhimdastaklardanbiribo’libxizmatqiladi. Yurtboshimizningyuqoridaeslanganasarida “jinoyatchilik, korruptsiyabizningo’zxavfsizligimizgaham, xalqaroxavfsizlikkahamtahdidsoluvchirealmanbadir. Binobarin, mazkurhodisagaqarshikurashmasalalaribirginabizgataalluqliemas. Shuninguchunhambizjinoyatchilikhaqidabutunjahonhamjamiyatiqayg’urmog’ilozim, debhisoblaymiz. SuverenO’zbekistonxalqivarahbariyatiesaularbilanfaolhamkorlikqilishgatayyorvabunidunyonipoklash, uningxavfsizliginita’minlashishigaqo’shilganhissa, debbiladi” debfikrbildirganedi.
Jinoyatchiunsurlarningxo’jalikmunosabatlaritiziminishakllantirishjarayonidafaolvaxufyonaishtiroketishijamiyatdaaxloqsizlikvaziyatinitug’dirishi, buesao’znavbatida, mamlakatuchunham, jahonhamjamiyatiuchunhamnomaqbuljinoiybozoriqtisodiyotiningalohidaturishakllanishigaolibkelishinikeyinchalikBMTtomonidanhamtanolinib, 2003 yil 9 dekabrdaMeksikaningMeridashahridakorruptsiyagaqarshikurashishdadavlatlaro’rtasidagialoqalarniyanadakuchaytirishmaqsadida 3 kundavometgankonferentsiyatashkiletildi. Bu konferentsiya davomida 100 dan ortiq davlat tomonidan Korruptsiyaga qarshi haqaro konventsiya imzolandi. Konferentsiyaning birinchi ish kuni (9 dekabr) BMT tomonidan butun dunyoda korruptsiyaga qarshi kurash kuni deb e’lon qilingan. Ushbu konventsiyaning qabul qilinishi va kuchga kirish (2003 yil 31 oktyabr) dunyo mamlakatlarining korruptsiyaga qarshi kurashdagi hamkorligini yangi pog’onaga ko’tardi.
Konventsiyadakorruptsiyaningrivojlanishiuyushganjinoyatchilik, terrorizmvaboshqajamiyatuchunxavflibo’lgansalbiyomillargaqarshikurashgaulkanto’siqbo’lishimumkinligigaalohidaurg’uberilgan.
Ushbu Konventsiyaning maqsadi quyidagilardan iborat:
— korruptsiyaga qarshi qaratilgan yuqori samarali chora tadbirlarni qabul qilish va ularni mustahkamlash;
— korruptsiyaga qarshi kurashda halqaro hamkorlikni kengaytirish, engillashtirish va qo’llab quvvatlash.
O’zbekistonRespublikasiBirlashganMillatlartashkilotiningKorruptsiyagaqarshikonventsiyasiga 2008 yil 7 iyuldagiO’RQ-158-sonliQonunibilanqo’shilganbo’lib, ushbuQonungamuvofiqO’zbekistonRespublikasiningBoshprokuraturasi, Ichkiishlarvazirligi, MilliyxavfsizlikxizmativaAdliyavazirligikorruptsiyaningoldiniolishbo’yichaaniqchora-tadbirlarishlabchiqishvaularniamalgaoshirishdaboshqaIshtirokchi-davlatlargayordamko’rsatishimumkinbo’lganorganlarsifatidabelgilabqo’yilgan. UshbuKonventsiyadanazardatutilganvakorruptsiyasifatidae’tirofetilishimumkinbo’lganqilmishlarO’zbekistonRespublikasiJinoyatKodeksiningbirqatormoddalaribilanjinoiyqilmishsifatidata’qibqilinadi. Korruptsiyagaqarshikurashdajahonmamlakatlaritajribasinio’rganishshuniko’rsatadikifaqatginajinoiyqonunchilikniog’irlashtirishyo’libilanbusalbiyillatgaqarshikurashibbo’lmaydi (XXRdajudako’pmiqdordaporaolganlikuchuno’limjazosimavjud). Buillatniengishuchunbirinchinavbatdaaholininghuquqiysavodxonliginioshirish, fuqarolikinstitutlarifaoliyatinikuchaytirishlozimbo’ladi.