Media savodxonlikni rivojlantirish yo`llari

Hakamlik qilish uslubiyati

Hakamlik qilish uslubiyati tarixi

Hakamlik, o'yinlar, sport tadbirlari va jamoalar o'rtasida adolatli va tartibsiz o'ynashni ta'minlash uchun muhim bo'lgan bir tuzilma bo'lib kelib, tarixiy ravishda o'ynuvchilar, nazoratchilar va jamoalar o'rtasida murojaatlar va muammonlarni hal etish uchun ishlatilgan.
Hakamlikning tarixi bo'shqa o'yinlar bilan birga, voleybolning tarixi bilan bog'liqdir. Voleybolning asosiy tashkil etilish tarihi 19-asrning o'rtalaridan boshlanadi. O'yin o'zining asosiy qoidalari va tartibotlari bilan ko'rsatkichlari belgilangan holda rivojlangan va 20-asrning boshlarida bir qancha davlatlarda o'ynanayotgan edi.
Hakamlikning asosiy tarixi esa, voleybolning rasmiy tarixi bilan bog'liqdir. FIVB (Federation Internationale de Volleyball) 1947 yilda tashkil etilgan va voleybolning dunyadagi rahbari bo'lgan federatsiyadir. FIVB o'z faoliyatini rivojlantirish, voleybolni dunyoda rivojlantirish, xalqaro turnirlar va birinchi darajali hamda ikkinchi darajali turnirlar tashkil etish, nazoratchilar tayyorlash va sertifikatlashtirish bilan shug'ullanadi. FIVB tomonidan hakamlar uchun uslubiyatlarni o'rgatish va rivojlantirishning katta ahamiyati berilgan.
Hakamlikning tarixi ham rivojlanib kelgan va hozirgi kunda qoidalarga va tartibotlarga amal qilish, o'yin tushunchalarini tushunish, obro'larga rioya qilish va muammolarni hal qilishga rioya qilish prinsiplarini o'z ichiga olgan, jamoalar va nazoratchilar bilan yaxshi kommunikatsiya qilish, impartial bo'lish va qabul qilish vaqti va o'z vaqtida ishlash prinsiplari asosida amalga oshiriladi. Tarixiy ravishda hakamlar, o'yin davomida yuqori sifatli va adolatli qarorlarni qabul qilish, obro'larga va jamoalarga adolatli munosabat qilishning muhim asoslari bo'lib kelgan.

Hakamlikka nomzodlar tanlash

Hakamlikka namzodlar, genellikle federatsiyalar, tashkilotlar, yoki o'yinlar tomonidan belgilangan yo'lovchilardan yoki nazoratchilar tomonidan tavsiya qilinadigan shaxslardan tanlanadi. Hakamlikka namzodlar tanlashda quyidagilar o'rtasida ko'p tomonlama o'zgaruvchilar bo'lishi mumkin:

• Tajarro: Namzodlar o'yin davomida tajarroli bo'lishi kerak. Bu, o'yin qoidalari va tartibotlari, o'yin tushunchalari, obro'larga rioya qilish va obro'larni boshqarish, muammoni hal etish va boshqa hakamlik bilimlariga tajribaga ega bo'lishni talab qiladi.
• Bilim va tajriba: Namzodlar hakamlikning qoidalari, tartibotlari, o'yin tushunchalari va o'yin o'rtasidagi muammolarni tushunishda kattan-katta bilim va tajribaga ega bo'lishi kerak. Bu, voleybol o'yini va uning tartibotlari haqida chuqur bilimga ega bo'lishni talab qiladi.
• Integritet: Hakamlar obro'larga va jamoalarga nisbatan impartial bo'lishi kerak, ya'ni adolatli va o'z-ozidan qotishmaydigan qarorlarni qabul qilishga tayyor bo'lishi kerak. Namzodlar uning integritetini va nazoratchilar etikasiga qattiq rioya qilishini ko'rsatishi talab qilinadi.
• Kommunikatsiya qobiliyatlari: Hakamlar obro'larga va jamoallarga adolatli va samarali munosabat qilishni bilishi kerak. Namzodlar o'zlarini qulaylik bilan ifoda qilish, tushunchalarini yetkazish, va jamoallar bilan yaxshi kommunikatsiya qilishni bilishi kerak.
• O'rganishga istidod: Hakamlik faoliyati doimiy o'rganishni talab qiladi, shuning uchun namzodlar yangiliklarga va yangi tartibotlarga osonlik bilan o'rganganlik va uning ustida ishlashga istidodli bo'lishi kerak.

Federatsiyalar, tashkilotlar yoki o'yinlarning hakamlik uchun belgilangan kriteria va shartlari mavjud bo'lishi mumkin. Namzodlar o'zlarini bu kriteriyalarga mos ravishda taqdim etishlari va hakamlik sertifikatlari, sertifikalar, testlar, tadqiqotlar yoki boshqa talablar asosida tanlanishlari mumkin.