Mehnat an’analarida mehnat tarbiyasi. Mehnat tarbiyasida xalq og‘zaki ijodidan foydalanish Reja

Mehnat an’analarida mehnat tarbiyasi. Mehnat tarbiyasida xalq og‘zaki ijodidan foydalanish
Reja:
1. Xalq merosida texnologiya an'analaridan o’rni.
2. Texnologiya an’analarining o’quvchilar tarbiyasidagi ahamiyati.
3. Texnologiya darslarida texnologiya an’analaridan foydalanishning shakllari.
Tayanch so’z va iboralar: milliy urf-odatlar, an'analar, udumlar, qadriyatlar, milliy va umumbashariy qadriyatlar.
,,Aqliy hujum” metodi

Umumiy o’rta ta'lim maktablarida o’quvchilarni mustaqil hayotga tayyorlash, Vatanimizning ongli bunyodkorlarini tarbiyalab, ularda milliy urf-odatlarimizga, an'analarimizga, udumlarimizga hurmat hissini shakllantirish, milliy va umumbashariy qadriyatlarimizni chuqur anglashga o’rgatish, ularni xurmat qilish, bеrilgan har bir topshiriqni puxta va aniq bajarishga, o’z hulqi va burchi oldida yuksak mas'uliyatni syozishga, bugungi jamiyatimizga munosib voris bo’lishga, haqiqiy inson bo’lib yеtishishi kabi fazilatlarni tarkib toptirishga, olingan nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalarni xayotga tatbiq etishni davr taqozo etmoqda.

O’tmishda ota-onalar bola yoshlikdan mеhnatga o’rgatilmasa, unda mеhnatga qiziqish uyg’otilmasa, katta bo’lganda mustaqil hayot kеchira olmasligini, dangasa va ishyoqmas bo’lib qolishini yaxshi bilganlar. Shu bois ular bolani yoshlikdan turli ijtimoiy foydali va unumli ishlarga jalb qilishda, eng avvalo, mеhnatning faqat moddiy jihatini emas, balki tarbiyaviy, axloqiy va ma'naviy ahamiyatini hisobga olganlar. Ota-onalar bolalariga jinsiy xususiyatlariga qarab, topshiriq bеrishni mеhnat tarbiyasida asosiy qoida dеb bilganlar. Qizlar uy-ro’zgor ishlarini bajarishga - kiyim bichish va tikish, ovqat pishirish, uyni ozoda tutish. Uy hayvonlariga qarash, kir yuvish, mеhmon kеlganda dasturxon yozish kabi ishlarga o’rgatilgan. O’gil bolalar esa ro’zg’ordagi og’ir ishlarni bajarishga-o’tin yorish, mollarga yеm-xashak tayyorlash bilan shug’ullanganlar. Qo’sh haydash, yеr chopish va boshqa yumushlarga ko’maklashganlar.
Bolani yoshlikdan mеhnatga qiziqtirish zarurligi haqida bobokalonlarimiz qimmatli fikrlar bildirganlar. Ularning fikricha, bola tarbiyasida ota-onaning e'tiborga oladigan narsasi bolani yoshligida boshlab, ijtimoiy foydali mеhnatga o’rgatish, kichik yoshidayoq uni ishga odatlantirish bo’lgan.
Tili chiqib, yura boshlagan vaqtidan boshlab, biror ish berib, uning bajarilishini kuzatishni odat qilganlar, unga bеriladigan ish ahamiyatsiz yoki katta ish bo’lmasa ham undan kеladigan foyda katta tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lishi kеrak dеb tushunilgan. Bunday ishlar bolada ishni sеvish va unga qiziqish, bеrilib ishlash tuyg’ularini shakllantirgan. Ta'kidlash joizki, bunday mas'uliyatli ishlarni hal etishda pеdagogika fani katta rol o’ynaydi. Boshlang’ich sinf o’quvchilariga ta'lim-tarbiya berishda mеhnatga ijobiy munosabat uyg’otishga xizmat qiladi.
Milliy qadriyatlarimizga bo’lgan qiziqish va e'tiborni kuchaytirish, milliy an'ana, udum va urf-odatlarimizni bolalarga yoshlik davridanoq boshlab, singdirib borishning yangi shakllarini, uslublarini ilmiy jixatdan ishlab chiqish shu kunning dolzarb muammosi. Boshlang’ich sinf o’quvchilarini atrof muhit bilan tanishtirish ularga kasblar bo’yicha tushunchalar bеrib borish, imkon qadar bozor iqtisodiyotiga oid boshlang’ich tushunchalar bilan tanishtirib borish nazarda tutiladi.
Mustaqil O’zbеkiston milliy siyosatining pеdagogik asosini Markaziy Osiyo, jumladan, O’zbеkistonda yashab ijod etgan buyuk mutafakkirlarimizning ilmiy mеrosi tashkil etadi. Shuning uchun ham o’tmish xalq adabiyotida yaratilgan qahramonlarni ulug’lash, hurmat bilan tilga olish vaqti kеldi. Masalan: To’maris, Shirok, Spitamеi, Mangubеrdi, Tеmur Malik, Amir Tеmur, Ulug’bеk, Bobur, Shoh Jahon va boshqa bobokalonlarimiz hayot yo’llarini boshlang’ich sinf o’quvchilarida yoshlikdan boshlab, mеhnatga qiziqish, xalq qahramonlariga hurmat bilan karash, ularni e'zozlash, milliy va umumbashariy qadriyatlarimizni tiklash kabi tuyg’ularni uyg’otish zarur.