Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

44 
 
OSHA standartlari 
 
OSHA standartlari 4 ta kategoriyaga mos tushadi: Umumiy ishlab chiqarish 
suv xo’jaligi qurilish va qishloq xo’jaligi. Standartlar quyifagi ko’lamda amalga 
oshiriladi: 
1-Tom Umumiy tarmoqlar standarti va interpretatsiyasi (qishloq xo’jaligini 
ham) o’z ichiga oladi 
2-Tom suv standartlari 
3-Tomni tashkil qiluvchi standartlar 
4-Tomdagi boshqa ko’rsatma va muolajalar 
5-Tom Joylardagi faoliyaitni boshqarish 
6-Tom OSHA texnik boshqaruvi 
Amerika davlat bosmaxonasi va hujjatlarni boshqarish Vashington Kolumbiya 
okrugidagi 20 402 va tijorat bosmaxonalari uchun ruxsat etilgan. Ba’zi davlatlar 
o’z standartlarini qabul qiladilar va hayotga tadboq etadilar. Bu standartlarning 
nusxalarini alohida davlatlarning o’zidan olish mumkin.
OSHA standartlarining kelib chiqishi 
 
Dastlab OSHA standartlari 3 ta manbadan olingan: muvofiqlik standartlari, hususiy 
stamdartlar va federal qonun va amaliyotlar. Shunda qonun qonu bo’lib qoldi 
(OSHATI, 1994y, 2 bob). 
Muvofiqlik standartlari ko’p tarmoqli standart assosida ishlab chiqilgan 
bo’lib, rivojlangan muhokama tashkilotlari va ishlab chiqarish bilan 
muvofiqlashgan. Osha ikki asosiy guruh standartlarini birlashtirdi: Amerikaliklarni 
milliy standart instituti (ANSI) va NationalFireProtectionAssociation (NFPA). 
Masalan ANSI B56.1-1969, Sanoat yuk tashuvchilari uchun amaliyotga kiritilgan 
standart barcha ishlab chiqarish yuk tashish mashinalarini xizmat ko’rsatishiga 
amaliyotiga dizayn elementlariga taxnika xavfsizligi talablariga tegishli.
Maxsus standartlar kasbiy jamoalar assotsiyatsiyalar ishlab chiqarishning 
ma’lum yo’nalishlari uchun malakli ekspertlar tomonidan ishlab chiqilgan. Bu 
standart a’zolarning ovoz berish yo’li bilan aniqlangan va moslashuv standartiga 
qarama qarshi qo’yilgan bunday standartlarga misol qilib Siqiq gazlarni qayta 
ishlash xavfsizligi, Siqiq gazlar assotsiyatsiyasi broshura birinchi bo’lim. Bu 
maxsus standart siqiq gaz balonlaridan foydaklanish ularni qayta ishlash talablari 
bilan bog’liq. (OSHATI, 1994y, 2 bob) 
Ilgari mavjud bo’lgan ba’zi qonunlar ham OSHA tomonidan hayotga tadbiq 
etilgan bunga misol qilib (Uolsh xili yetkazib berish bo’yicha shartnomalar 
qonunini kiritish mumkin (qurilish va xavfsizlik haqidagi qonun) shartnoma 

---

45 
bo’yicha xavfsizlik Standartlari va Soatlari haqida qonun. Ana shu federal 
qonunlar asosida ishlab chiqilgan standartlar ishlab chiqarishning barcha 
sohalariga taqdim etilgan (OSHATI, 1994y, 2 bob). 
OSHA qonuni ishlab chiqilganda qonun tomonidan ish beruvchiga juda katta 
ko’rsatma va qoidalar berilganligi tanqid qilingan edi. Qonun qabul qilingandan 
boshlab ba’zi yo’riqnomalarga o’zgartirishlar kiritildi va chiqarib tashlandi. 
Gorizantal va Vertikal standartlar 
Standartlar qo’llanilishiga ko’ra gorizontal va vertikal deb eslatib o’tiladi. 
Aksariyat standartlar istalgan ish beruvchiga taalluqliligiga ko’ra umumiy yoki 
gorizantal hisoblanadi. Tez yordam yoki yong’inga qarshi himoyaga bog’liq 
standartlar gozantal standartlarga misol bo’la oladi. (OSHATI, 1994, 2 bob). 
Ba’zi standartlar aynan ishlab chiqarishga tegishli bo’lganligi uchun vertical 
yoki konkret standart deb ataladi. Bunga misol qilib faqat qurilish sanoati bilan 
bog’liq bo’lgan standartlarni keltirish mumkin.