Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

129 
 
 
Harakat / izoh 
 
Harakat: tananing markaz qismidan tashqari tomonga harakat. Qo'lini 
ko'tarish harakatga misol bo’la oladi 
Izoh: harakatning teskarisi. Bu harakatda tananing markaz qismiga harakat. 
Qo'lini tushirilish harakati misol bo’la oladi 
Harakatga misol 
Aylanma harakati: aylana shaklidagi harakat. Qo'lini aylantirish harakati 
misol bo’la oladi. 
Bukish / ochish 
Bukish: tana va qo’l o'rtasidagi burchakning kamayishi. Qo'lni tirsagida 
bukish kabi harakat misol bo’la oladi. 
.Ochish: Bukish harakatga teskarisi. tana va qo’l o'rtasidagi burchakning 
oshishiga misol bo’la oladi 
Neytral yuza / og'ishi 
 
Neytral yuza: qo'l, bilag va elka tana qismlarini 1800 burchak ostida yoki 
to'g'ri va chiziqli yuza harakati misol bo’la oladi 
Og'ish: neytral yuzadan tana qismining harakati yoki holati. Bosh barmoq 
bilan harakatni amalga oshirish radial burilish ataladi. Bilak kichik barmog'i tomon 
qo'l egilishi misol bo’la oladi 
.
Aylanma harakat 
 

---

130 
Aylantirish: tana qismining uning bo'ylama o'qi bo’yicha harakati. Bosh yoki 
qo'l aylanish harakati misol bo'ladi. 
 
Yuqoriga / pastga 
 
Yuqoriga: qo'l va bilag yuqoriga qaragan bo'ladi. 
Pastga: yuqoriga qarashning teskarisi. Qo'l va bilag pastga qaragan bo'ladi. 
Operatorlarning harakati 
 
Operatorning mehnat jarayoni ko’proq boshkarvchilik xarakterda bo’ladi. 
Inson faoliyati uning ikki, uzaro boglangan, imkoniyaati buyicha olib boriladi: 
• harakatchanlik: Ob'ektni bir joydan ikkinchi joyga ko’chirish. Misol: 
ishchining o’ng tomonidan saqlanib turgan boltni joyini o’zgartirishiga qilgan 
harakat
• ishchanlik: mashina yoki boshqa uskunalar bo'laklarini mushaklar 
yordamida uzluksiz harakati qilish. Yuk ortish uskunaning uzluksiz harakati misol 
bo'ladi. 
• manipulyasiya harakati: qismlarga ishlov berish yoki yig'ish. Bu harakat 
qo'l yoki barmoq harakati bilan cheklangan. Manipulyasiya harakatiga tarkibiy 
qismlarni yig'ish misol bo'lardi.
•Takroran harakatlar: ko’p takrorlanadigan harakatlar. Bolg'a bilan urish 
yoki otbyortka bilan burash harakatlar misol bo'ladi 
• ketme-ket hakatlar: Berilgan vazifani bajarish uchun o'ziga xos tartibi. o'ng 
qo'l bilan olib chap qo'lga uzatish, ikki qo'llar orqali sozlash harakatlarning 
misoldir. 
•Statik harakatlar: tana a'zosi lavozimini saqlab qolish. Harakatlar 
bo'lmasligi mumkin