Mehnat va texnika turlari bo`yicha sinfda va maktabda olib boriladigan tashkiliy ishlar

3. Sinfdan tashqari ishning ommavii formalari

Sinfdan tashkari ishning bu barcha formalari kuplab ukuvchilarni jalb kilishga imkon beradi. Tajriba sinfdan tashkari ishning ommaviy formalari yuksak darajada samarali ekanligini tasdikladi. Ular ukuvchilarning xozirgi zamon ishlab chikarishi asoslari tugrisidagi tasavvurini kengaytirish, ularni turli kasblar bilan tanishtirish imkonini beradi va xokazo. Lekin, afsuski ular ukuvchilarni foydali mexnatga, bevosita ijodiy faoliyatga jalb kila olmaydi. Shuning uchun ukuvchilar, masalan, tematik kechalarda, sinf­dan tashkari ishning boshka formalarida katnashish bilan birga biror boshka tugarak ishida xam katnashsalar, maksadga muvofik buladi. Ba’zi xollarda uz-uzidan shunday bulib xam koladi. Chunonchi tugarak a’zolari tomonidan uz ishlarini namoyish kiladigan kurgazmalar tashkil kilinadi.

Kurgazmaga kup maktablarda e’tibor bilan karaladi. Kurgazmalar doimiy va vaktincha buladi. Lekin kurgazmalar doimiy bulgani ma’kulrok. Bunday kurgazmalarda ukuvchilar yasagan buyumlar yillar davomida yirib boriladi. Ayrim mak­tablarda xar bir ukuvchining uzi xakida biror esdalik koldirishi xatto an’anaga aylangan. Bunday esdalik fakat tex­nik mexnatgagina emas, balki kishlok, xujaligiga va maishiy xizmatga oid bulishi xam mumkin. Kurgazma tugarak a’zola­ri uchun muxim stimul, sinfdan tashkari ishda k,atnashishga targib kilishning samarali vositasi xisoblanadi. Kupincha, yaxshi kurgazmalar butun maktabning iftixori buladi, Kur­gazma koshida ekskursovodlar gruppasi tashkil kilinib, ular mexmonlarga xizmat kursatadi, kuyi sinf ukuvchilari bilan ish olib boradi. Kurgazmalarda tugaraklar kupi utkazilib, bunda xar bir tugarak uzining ish natijalarini jamoat xukmiga xavola kiladi.

Ukuvchilarni ishlab chikarish brigadalarida siesiy-tarbiyaviy, madaniy-ommaviy ishga va sport ishiga katta axamiyat beriladi. Bunga ukuvchilarning uzini uzi boshkarishi katta imkoniyat yaratadi. Ukuvchilar brigadasining umumiy majlisi kuyidagi eng muxim masalalarni xal etadi: ishning ukuv-ishlab chikarish planini muxokama kiladi va uni bajarish yullarini belgilaydi: zvenolarning va umuman brigadaning sosialistik musobakasi shartlarini tasdiklaydi; brigada a’zolarining intizomi va turmushiga oid, sosialistik mulkni muxofaza kilishga oid masalalarni kurib chikadi va brigada a’zoligiga kabul kilish, brigada a’zolarini rarbatlantirish xamda jazolash tugrisidagi masalani xal etadi; ishlab topilgan mablagdan brigadaning ijtimoiy fondiga kancha mablag ajratish kerakligini belgilaydi; bir yillik ish yakunlarini chikaradi.