Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi
Download 7.26 Mb. Pdf ko'rish
|
MUXUM ARXITEKTURAGA
|
b
b R bt n teng qilib olinadi. Temir - beton konstruksiyalarining armaturasi ish sterjenlaridan iborat bo‘lib, ular ta’sir etadigan hamda montaj jarayonida hosil bo‘ladigan kuchlarni qabul qilish uchun qo‘yiladi. Tayyorlash texnologiyasi bo‘yicha po‘lat armatura qizdirib prokat qilingan sterjenь amda sovuq holida prokat kilingan cim armaturalarga bo‘linadi (8.4 -racm.) 6.4 –Rasm. Temirbeton –beton konstruksiyalar uchun po‘lat armaturaning asosiy turlari. Sterjen tarzidagi armaturani prokat qilingandan keyin uni mustaqkamlovchi termin yoki mexaniq ishlov berilishi mumkin (cho‘zish, yalpoqlash va hokazo). Temir-beton konstruksiyalarning armaturasi sifatida o‘zgaruvchan kesimli, qizdirib prokat qilingan sterjenlar keng tarqaldi. O‘zgaruvchan kesimning shakli armaturaning beton bilan tishlashuvini yaxshilaydi, bu esa cho‘zilishda betonda yuz beradigan darzlar enini kamaytirishi xamda armaturani ankerlash bo‘yicha bir qancha konstruktiv choralarni ko‘rmaslik imkonini beradi. Sterjenli 125 armaturalar quyidagi sinflarga bo‘linadi: qizdirib prokat qilingan sinflar; A-1 ,A- P , A -III, A- IV; termik va termik -mexaniq ishlov berilgan sinflar: At- III, At- IV, At -V, At- VI; mustahkamlash maqsadida cho‘zilgan sinfdagi A - III v, YUk ostida zanglash, darz ketish, chidamliligi oshirilgan sterjenli armaturalari sinfining belgilariga K harfi qo‘shiladi (masalan, At- IV K), payvandlanadiganiga S xarfi qo‘shiladi (masalan, At- IV S). Agar armatura payvandlanuvchan damda chidamliligi oshirilgan bo‘lsa, SK xarflari ko‘shiladi (masalan, At- V SK). A- I sinfidagi armaturalar 6-40 mm diametrda silliq kesimli qilib tayyorlanadi. Undan oquvchanlik chegarasi nisbatan kamligi 235 Mpa va silliq kesimli bo‘lganligidan ishchi armaturasi sifatida foydalanish tavsiya etilmaydi. Diametri 10-40 mm li A- II klassidagi armatura uglerodli po‘latdan, diametri 40- 80 mm bo‘lganlari kam ligerlangan po‘latdan tayyorlanadi. O‘zgaruvchan kesimli sterjenlar raqamlari bilan farq qiladi. Sterjen raqami o‘zgaruvchan kesimli sterjen yuziga teng bo‘lgan hisobiy diametriga mos keladi. O‘zgaruvchan kesimli vint chizig‘i bo‘yicha joylashtirilgan bo‘ylama qovurg‘ali chiqiqlar bilan hosil qilinadi, bu chiqiqlar ma’lum oraliq qoldirib joylashtiriladi. A- II sinfidagi po‘latni cho‘zishda oquvchanlik chegarasining eng kam qiymati 295 MPa miqdoriga cho‘ziladi. A- III sinfidagi o‘zgaruvchan kesimli, «archa» hosil qiladigan chiqiqli po‘latlar 6-40 mm li diametrli qilib tayorlandi cho‘zishidagi eng kam oquvchanlik chegarasi 590 MPa. A- IV sinfidagi o‘zgaruvchan kesimli po‘lat armatura diametri 10-22 mm qilib ishlanadi, eng kam oquvchanlik chegarasi 590 MPa. A- V snifidagi po‘lat ham huddi shunday kesimli bo‘lib, eng kam oquvchanlik chegarasi 785 MPa. Armaturaning me’yoriy qarshiligi R sn oquvchanlik chegarasining nazorat qilinadigan eng kam qiymatlariga teng qilib qabul qilinadi. R sn ning qiymatlari GOST yoki TU ga ko‘ra qabul qilinadi, bu qiymatlar ularda 0,95...0,97 ishonchlilik bilan berilgan. Birinchi gurux chegaraviy holatlar uchun armaturaning hisobiy qarshiliklari R 3 me’yoriy qarshiliklar kattaliklarini 126 armatura bo‘yicha ishonchlilik koeffitsienti s ga bo‘lish yo‘li bilan hosil qilingan, ishonchlilik koeffitsientlari A-III sinfdagi sterjenli armaturalar uchun 1,07, A-IV, A-V sinflar uchun 1,15, At-VI sinf uchun 1,20, o‘ta mustahkam simlar va kanatlar uchun 1,2 deb qabul qilingan. Ikkinchi guruh chegaraviy holatlar uchun armaturaning hisobiy qarshiliklari R s,ser son jixatdan me’yoriy qarshiliklarga teng qilib, ish sharoiti koeffitsienti esa c =1 qilib qabul qilingan. Ko‘ndalang armatura (xomutlar va bukmalar) ning hisobiy qarshiligi R s , ko‘ndalang kuch bo‘yicha hisoblashda ish sharoiti koeffitsienti ñt =0,8 ga ko‘paytirish yo‘li bilan kamaytiriladi, payvand birikmaning mo‘rt holida emirilishini hisobga oluvchi c2 =0,9 koeffitsientga ko‘paytirish yo‘li bilan hisobga olinadi. Temir-beton konstruksiyalarni hisoblashda armatura ish sharoitining boshqa koeffitsientlari ham hisobga olinadi, ularning har biri mustaqil ravishda kiritiladi, ya’ni hisobiy qarshiliklarni aniqlashda hisobiy qarshiliklarni jadval qiymatlarini ayni bir vaqtda ish sharoiti koeffitsentlarining ikkitasiga va undan ortig‘iga ko‘paytirish mumkin. Mustahkamligi oshirilgan po‘latlardan tayyorlangan siqilgan armaturaning hisobiy qarshiligini aniqlashda betonning siqiluvchanlik chegarasi nazarda tutiladi. Agar bu =2*10 -6 po‘latning elastiklik moduli E 3 =2*10 5 MPa deb qabul qilinsa, u holda R 5S ning eng katta qiymatini beton va armaturaning birgalikdagi deformatsiyalanish shartidan topish mumkin: 400 10 * 2 * 10 * 2 5 3 = = = − s bu sc E R MPa SHunday qilib, siqiladigan armaturaning hisobiy qarshiligini hisobiy cho‘zilish qarshiligiga teng qilib olinadi, biroq 400 MPa dan ortmasligi kerar YUk uzoq vaqg ta’sir etganida va hisoblashga ish sharoiti koeffitsienti b2 = 0.9 kiritilganida R ss ning qiymatini 500 MPa gacha oshirish mumkin. Armatura bilan beton tishlashuvchi bo‘lmaganida R 5S = 0 deb qabul qilinadi, chunki armatura sterjeni juda bukiluvchan bo‘lganligi uchun sinuvchi kuchlanishlyarga qarshilik ko‘rsata olmaydi. 127 Po‘lat armaturaning elastiklik modullari E 3 quyidagi sinf armaturalari uchun quyidagi qiymatlarga qabul qilinadi: A-1 va A-II -2,1 *10 5 MPa, A-III, V-II va Vr-II uchun - 2*10 5 MPa; A-IV, A-V, At-IV uchun 1,9*10 5 ; K-7 va K-19 armatura kanatlari uchun 1,8*10 5 MPa; Vr-I-1,7*10 5 . Download 7.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|