Ámeliy jumıs Metall hám birikpeler korroziyalanish (tat basıw ) procesi hám korroziyalanishdan saqlanıwdı úyreniw. Metallemes materiallar hám olardan tayarlanatuǵın detallarni úyreniw. Plastmassalar hám olardıń dúzilisin úyreniw

Ámeliy jumıs
Metall hám birikpeler korroziyalanish (tat basıw ) procesi hám korroziyalanishdan saqlanıwdı úyreniw. Metallemes materiallar hám olardan tayarlanatuǵın detallarni úyreniw. Plastmassalar hám olardıń dúzilisin úyreniw.
Jumıstıń maqseti: Metallar korroziyasi tuwrısında ulıwma túsinikler. Korroziyaning tiykarǵı túrleri. Metallar korroziyasini aldın alıw túrleri. Qattı eritpeler tásirin anıqlawdı ózlestiriw.
Teoriyalıq maǵlıwmatlar
Házirgi kúnde metallar eń zárúrli konstruktsion material bolıp, túrli sharayatta (hawada, suwda, jer astında) isleydi. Metallarning islew sharayatında olardı yemiruvchi kóplegen elementlar boladı. Bunday sharpoitda metallar bólekan yamasa pútkilley dárz ketiwi, yaǵnıy korroziyaga dús keliwi múmkin. Metallarning korroziya sebepli bolatuǵın ısrapshıchiligi jılına bir neshe mln. tonnanı quraydı. Sonlıqtan, metallar korroziyasi xalıq xojalıǵına kata zıyan jetkeredi. Sol sebepli, olardı korroziyadan asıraw mámleket ahamiftiga iye bolǵan zárúrli másele bolıp tabıladı. Metallar korroziyasining aldın alıw ushın bolsa, áwele, korroziya procesiniń mánisin, onıń túrli sharayatta qanday barıwın biliw zárúr.
Ekenin aytıw kerek, metallarning júdá kópchiligi tábiyaatda ximiyalıq birikpeler quramına kirgen halda boladı hám olardıń bul jaǵdayı eń turaqlı jaǵday esaplanadı. Metallurgiya processlerinde metallar anna jáne usınıń menen birikmalaridan ajıratıp alınadı hám bunda metallarning turaqlı jaǵdayı buz'ladı, biraq metallar qolay sharayat kelip turaqlı jaǵdayın tiklaydi, yaǵnıy kislorod hám basqa elementler menen birikadi. Korroziyaning júz bolıw procesi áne sonnan ibarat.
Metallarning sırtqı ortalıq menen fizikalıq - ximiyalıq óz-ara tásiri áqibetinde dárz ketiwi metallar korroziyasi dep ataladı.
Metallar korroziyalanganda olardıń fizikaviy hám mexanikalıq ózgeshelikleri pasaayib ketedi. Korroziya hádiysesi mashinalardıń ishqalanuvchi bólimleri arasındaǵı súykelisiwdi kúshaytadı, ásbap hám apparatlardıń elektrik ózgesheliklerin pasaytiradi.
Metallarning korroziyalanish tezligigine emes, bálki olardıń sırtında korroziyalanganjoylarning qanday bólistiriliwi de asa ornıqlı bolıp tabıladı. Eger metaldıń pútkil sırtı bir shekem tegis korroziyalangan bolsa, bunday korroziya tegis korroziya dep ataladı. Eger metall sırtınıń kóp bólegi korroziyalanmay, ayırım jaylarigina korroziyalansa, bunday korroziya jergilikli korroziya dep ataladı. Korroziya qanshellilik tegis emes bolsa, ol sonshalıq qáwipli bolıp tabıladı. Polat hám birpara metallar dushshı hám shor suwda, topıraqta, birpara oksidleytuǵın ortalıqta, kóbinese, jergilikli korroziyalanadi. Metall danaları (kristallitlari) shegarası yemirilsa, bunday korroziya kristallitlararo korroziya dep ataladı. Korroziyaning bul túri asa qáwipli bolıp tabıladı, sebebi bunday korroziyalangan metaldıń mexanikalıq ózgeshelikleri kúshli dárejede tomenlegen bolıwına qaramay, onıń sırtqı kórinisi derlik ózgermeydi. Metallǵa agressiv ortalıq hám mexanikalıq (statikalıq hám dinamikalıq ) kernewler bir waqıtta waqıtta tásir etse bul metallda korrozion muzdıń jarıǵılar payda boladı.
Metallarning korroziyalanish procesi xarakterine kóre, barlıq korroziya hádiyselerin eki kata gruppaǵa bolıw múmkin:
1. Ximiyalıq korroziya
2. Elektrokimyoviy korroziya.