Menejment” kafedrasi “soha iqtisodiyoti va menejmenti” fani bo‘yicha Bakalavriatning Yeutt va barcha noiqtisodiy ta’lim yo‘nalishlari talabalari uchun

Strategiyani tushunishda ikkita qarama-qarshi nuqtai nazar mavjud.
Birinchi holda, strategiya ma’lum bir maqsadga erishish uchun aniq uzoq muddatli rejadir, strategiyani ishlab chiqish esa ma’lum maqsadni topish va uzoq muddatli rejani tuzish jarayonidir. Ushbu yondoshish, sodir bo‘layotgan barcha o‘zgarishlar oldindan aytib bo‘ladigan, atrof-muhitda ro‘y beradigan jarayonlar tabiatan deterministik bo‘lib, ularni to‘liq boshqarish va boshqarishga imkon berishiga asoslanadi.
Ikkinchi holda, strategiya korxona faoliyatining ko‘lami, vositalari va shakliga, ichki ishlab chiqarish munosabatlari tizimiga, shuningdek kompaniyaning atrof-muhitdagi mavqeiga bog‘liq bo‘lgan uzoq muddatli, sifat jihatdan aniqlangan rivojlanish yo‘nalishini anglatadi. Ushbu tushuncha bilan strategiyani umumiy ma’noda tanlangan faoliyat yo‘nalishi sifatida tavsiflash mumkin, uning faoliyati tashkilotni o‘z maqsadlariga erishishiga olib kelishi kerak.
Moslashuvchan avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish (MAICh) - bu texnik vositalar va texnik maqsadlar doirasida o‘zboshimchalik bilan nomenklaturaning yangi mahsulotlarini ishlab chiqarishga o‘tish uchun zarur bo‘lgan hollarda, ishlab chiqarish jarayonini va to‘xtovsiz uskunalarni to‘xtatmasdan, bir xil uskunada qisqa vaqt ichida va eng kam harajat bilan ishlab chiqarish imkonini beradigan ishlab chiqarish uskunalari.

Moslashuvchan ishlab chiqarishning an’anaviylarga nisbatan afzalliklari:

• 
  ishlab chiqarish harakatchanligini oshirish;
  
• 
  yangi mahsulotlarni ishlab chiqish vaqtini qisqartirish;
  
• 
  mehnat unumdorligini oshirish;
  
• 
  ishlab chiqarish tsiklini qisqartirish;
  
• 
  ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish
  

Asosiy ko‘rsatkich - moslashuvchanlik darajasi yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishga o‘tish jarayonida vaqt va zarur qo'shimcha harajatlar, shuningdek, keng mahsulot turiga qarab aniqlanishi mumkin.
Birinchi turdagi strategiyaning misoli - ma’lum bir mahsulotni ishlab chiqarishning uzoq muddatli rejasi, unda har bir vaqt uchun ishlab chiqarish hajmi va hajmi belgilanadi.
Ikkinchi turdagi strategiyalar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  bozorda sotish ulushini narxni pasaytirmasdan 35% gacha (shartli ravishda) oshirish;
  
• 
  raqib tomonidan boshqariladigan tarqatish tarmoqlariga kirish.
  

Korxonaning samarali ishlashi uchun faoliyatning turli sohalarida pozitsiyalarni aniqlashga mo‘ljallangan rejalar tizimini ishlab chiqish va amalga oshirish kerak. Kompaniya quyidagi rejalashtirish turlarini ajratib turadi.
Korxonaning ishlab chiqarish va xo‘jalik faoliyatini amaliy ravishda amalga oshirish kamida bitta rejaning bajarilishini anglatadi.
Rejalashtirish mo‘ljallangan ish yoki ma’lum bir harakatlarni bajarish muddati, tartibi va ketma-ketligini ko‘zda tutuvchi chora-tadbirlar tizimi. Rejalatirish tartibga soluvchi jarayon sifatida korxona faoliyatini yakin va uzoq istiqbol sari ilgari surish, asoslab berish, muayyanlashtirish va izohlab berishni ifodalaydi. Rejalashtirish va bashorat qilish o‘zaro aloqada bo‘lgan ikkita jarayon bo‘lib, xo‘jalik faoliyatini avvaldan bajarilgan hisob-kitoblar, eng kam tavakkalchilik va eng yuqori natijalarga erishish asosida yuritishni ko‘zda tutadi. Rejalashtirish indikativ reja yoki bashorat kabi rejalarni ishlab chiqish jarayoni bo‘lsa, reja korxonaning ma’lum bir vaqt mobaynida amalga oshiruvchi texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini o‘zida aks ettiruvchi xujjatni ifodalaydi.
Bashorat qilish xo‘jalik faoliyati yurituvchi sub’yektning istiqbolda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xolatlarni ilmiy asoslagan xolda avvaldan ko‘ra bilishini ifodalaydi. Strategik rejalashtirish - o‘rta va uzoq muddatli bashoratlar asosida, joriy rejalashtirish - qisqa muddatli bashoratlar asosida ishlab chiqiladi.