Menejment” kafedrasi “soha iqtisodiyoti va menejmenti” fani bo‘yicha Bakalavriatning Yeutt va barcha noiqtisodiy ta’lim yo‘nalishlari talabalari uchun

5 – AMALIY MASHG‘ULOT
Mavzu: Sanoat korxonalarining aylanma mablag‘lari va fondlari Mashg‘ulot turi: Amaliy
Mashg‘ulot maqsadi: Aylanma fondlar va mablag‘lardan samarali foydalanishni o‘rganish
Reja

1. 
   Aylanma fondlar mohiyati va ahamiyati.
   
2. 
   Moddiy resurslardan samarali foydalanish masalalari.
   
3. 
   Moddiy resurslardan komhleks foydalanish.
   
4. 
   Aylanma mablag‘larning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati.
   
5. 
   Aylanma mablag‘larning aylanishini tezlashtirish.
   
6. 
   Aylanma mablag‘lardan foydalanishni yaxshilash.
   

Amaliy mashg‘ulotni bajarishga doir uslubiy ko‘rsatmalar

Korxonalarning aylanma fondlari dcganda har bir ishlab chiqarish tsiklida sarflanadigan, qiymati mexnat mahsulotiga bir yo‘la to‘laligicha o‘tkaziladigan va natural shakli, fizik - kimyoviy resurslari o‘zgaradigan ishlab chiqarish fondlarining bir qismi tushuniladi. Ular 3 qismdan iborat.

• Ishlab chiqarish zaxiralari.
• Tugallanmagan ishlab chiqarish va o‘zidan ishlab chiqargan yarim tayyor mahsulotlar,
• Kelasi davr harajatlari.
Korxona aylanma mablag‘lariga ombsrda va ishlab chiqarishda ishlab chiqarish zaxiralarini yaratish, resurs yelkazib beruvchilar bilan hisob-kitob qilish, ish xaqi to‘lash, byudjet bi1an aloqa qilish va boshqalar uchun kerakli pul mablag‘lari kiradi.
Aylanma mablag‘lar doimo harakatda bo‘lib aylanib turadi.

1. 
   A ylanma mablag‘lardan samarali foydalanishning muhim ko‘rsatkichi aylanish koeffisienti bo‘lib. (Kay) u quyidagicha topiladi:
   

Bunda,
Q-sotilgan mahsulot hajmi so‘mda,

A_y y - aylanma mablag‘larning o‘rtacha qoldig‘i so‘m,
2. Aylanma mablag‘larning bandlik koeffitsienti. Bu ko‘rsatilgan kattalikni aylanish koeffitsienfiga teskari bo‘lib hisoblanib 1 so‘mlik sotilgan mahsulotga to‘g‘ri keluvchi aylanma mablag‘lar kattaligini ko‘rsatadi.

3. Bir aylanish davomiyligi, ma’lum davr ichidagi kunlar sonining aylanish koeffitsientiga bo‘lgan nisbati bilan aniqlanadi:

∆ - davrdagi kunlar soni (360,90)
4.Aylanma mablag‘larning ular aylanishi tczligini oshirish evaziga nisbiy bo‘lishi quyidagicha aniqlanadi:

Q - mahsulot hajmi.

T1va T2 mos ravishda avvalgi va keyingi 1 aylanish davomiyligi.
5. Materiallarning zaxira meyori quyidagicha topiladi:
3M =MK * Tor
6. Muayyan rcjalashtirilgan yil uchun o‘rtacha kunlik zarur normativ material turlari quyidagi formula orqali topiladi:
Mk = My * Tr
My -yillik ishlab chiqakish uchun zarur maturiallar xajmi.
Tr - rejalashtirish davr, kun. yil.
7. Ishlab chiqarishni zarur meyoriy miterial turlari (T-meyor) bilan tahminlash kunlar quyidagicha topiladi:
Tmeyor = TK + T + TT
Tk-materiallarni olib kelish oralig hidagi vaqt
TT -ishlab chiqarishga tushuntirishdan oldin initeriallami tayyolashga ketgan vaqt.
T -zaxira.