Koʻhna Fozlitepa — Oʻzbekistondagi madaniy meros obyekti. Arxeologiya yodgorligi. Obyekt davri: XI—XVII asrlar. Qashqadaryo viloyatining Mirishkor tumanida joylashgan. Obyekt manzili: “Guliston” QFY.
Nomsiztepa — Oʻzbekistondagi madaniy meʼros obyekti. Arxeologiya yodgorligi. Obyekt davri: XI—XIII asrlar . Qashqadaryo viloyatining Mirishkor tumanida joylashgan. Obyekt manzili: „Obod“ MFY.
Rabodtepa — Oʻzbekistondagi madaniy meʼros obyekti. Arxeologiya yodgorligi. Obyekt davri: XII—XIII asrlar. Qashqadaryo viloyatining Mirishkor tumanida joylashgan. Obyekt manzili: „Pomuq“ MFY.
7
|
O’lkamdagi me’moriy yodgorliklar haqida ma’lumot (rasmlar bo’lsa orqa qismga ilova qiling)
|
«Isoq ota» maqbarasi - O’zbekistondagi madaniy meʼros obyekti. Maqbara XIV asrda qurilgan bo’lib, Qashqadaryo viloyati Mirishkor tumani Pomuq hududida joylashgan.
«Abdulkarim va Abdulrahim Pazdaviylar» maqbarasi — Hozirgi Ko’hna Fazli qishlog’i hududida 9-10-asrlarda yashab, Fiqh ilmi taraqqiyotiga o’zlarining munosib hissalarini qo’shgan faqih (Islom qonunshunoslari)lar. Maqbara X asrda qurilgan bo’lib, Qashqadaryo viloyati Mirishkor tumani Guliston qishlog’i hududida joylashgan. Maqbara 2023 yilda toliq ta’mirlangan.
|
8
|
O’lkam hududidan topilgan paleoantropologik topilma haqida ma’lumot (agar topilgan bo’lsa)
|
So’nggi paleolitga oid yana bir yodgorlik Qashqadaryo viloyatining Kitob tumanida tog’li hududdan topilgan Angillak g’or makoni hisoblanadi. G’or so’nggi paleolit davri ovchilari uchun vaqtinchalik boshpana vazifasini o’tagan. Bu yerdan mingga yaqin tosh buyumlar bilan birgalikda asosan toshbaqaning ko’plab suyak qoldiqlari topilgan.
|
9
|
O’lkam hududidan topilgan etnografik ma’lumotlar (agar topilgan bo’lsa)
|
|
10
|
O’lkam haqida quyidagi arxiv manbalarda keltirilgan
|
|
11
|
O’lkam toponimi haqida
|
Qarshi — shoh qasri, xon qo‘rg‘oni, saroy, xon qarorgohi. Mahmud Koshg'ariydan tortib Hofizi Abru, akademiklar V.V, Radlov, V.V. Bartoldgacha turkiy qarshi so'ziga shunday izohlar berilgan. Zahiriddin Muhammad Bobur esa shunday izoh beradi:«Qarshi — mo‘g‘ulcha so‘z, go‘rxonani (sag'anani) mo‘g‘ul tili birla qarshi derlar». T. Nafasov yozganidek, XV—XVI asrlarda xon avlodi, ulug‘ ruhoniy va boshqa mo'tabar shaxslar qabri uchun qurilgan daxma, maqbara ham qarshi deyilgan, chunki o‘sha davr odatiga ko‘ra bunday kishilar jasadi maqbara ichiga qo‘yilgan, maqbara esa saroy, ya’ni qarshi ichida bo‘lgan (ravza — «gulzor», «gulshan»
degan so‘z, lekin ulug’ zotlarning qabrini ham gulistonga o'xshatib, ravza deyishgan). Hozirgi Qashqadaryo viloyatining markazi Qarshi shahridan tashqari, shu so‘z bilan atalgan boshqa toponimlardan qadimgi Mo‘g‘ulistondagi mo‘g‘ullarning yozlik o'rdasi Qarshi shahrini (Ili
daryosi bo‘yida), Turkmaniston Respublikasining Turkmanboshi shahriyaqinidagi Qarshi toponimini, Rossiya Federatsiyasi Xakasiya avtonom oblastidagi Karshi (Xarshi) aholi punkti nomlarini aytish mumkin.
|
12
|
O’lkam hududidagi oronimlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi. Masalan:Bobotog’,Hisor)
|
Surxondaryo va O’lkam Qashqadaryo hududida Yakkabog’, CHaqchar, Boysuntog’, Ko’hitang,Surxon,Bobotog’ tizmalari bor.Kishi ismlaridan nom olgan va topografik xaritalarida aks etmagan mikrooronomik obyektlar ham kam emas.Ana shunday qoyalardan odamlar yiqilib,uchib tushib halok bo’lgani uchun obyektlar shunday nom olgan.Ulardan biri Janubiy O’zbekistonda,jumladan o’lkam hududida Xuk parida,,Cho’chqa yiqilib,uchib tushgan’’(qoya) deb ataladi.
|
13
|
O’lkam hududidagi etnonimlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:Do‘rmon, mang’it)
|
Bovurchi -CHingizxon davrida ta’sis qilingan saroy amaldorlaridan biri aniqrog’i oziq-ovva ichimlik mutasaddisi.keyinchalik u bakovul deb atalgan. Qarshi tumanida Bovurchi qishlog’i qayd qilingan. Bu so’z etnonimga ham aylangan.Barlos- Qashqadaryo hududida ko’chmanchi o’beklardan (XVI asdan) oldin yashab kelgan qabilalardan biri.Barlos so’zi Abulg’ozixonning fikricha ,,qo’mondon’’ ,Alisher Navoiy asarlarida yozilgan ,,Badoeul- lug’at’’ga ko’ra esa ,,bahodir’’degan ma’noni bildiradi.Bundan tashqari eng ko’p tarqalgan Qo’ng’irot,qarluq,saroy,kenagas,mang’it(asosan Qarshi vohasida ),barlos(Qashqadaryoning bosh tomonlarida,SHahrisabz tomonlarda),kaltatoylar(Qashqadaryoning Kitob shahri atroflarida),
|
14
|
O’lkam hududidagi gidronimlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:Amudaryo,Sirdaryo)
|
Qashqadaryo viloyatining asosiy daryosi-Qashqadaryo. Uning irmoqlari-Jinnidaryo,Oqsuv,Yakkabog’daryo,Tanxosdaryo, G’uzordaryo (Katta va Kichik ,O’radaryo bilan birga).Chimqo’rg’on,Qamashi,Pajkamar suv omborlari:Fayziobod,8-mart,Eskibog’,Eski Anhor,Koson,Paxtaobod,Qarshi va boshqa kanallar mavjud.
|
15
|
O’lkam hududidagi patronimlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:Shayboniylar)
|
|
16
|
O’lkam hududidagi agronimlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:dala, bog’)
|
Tuman hududi qarshi cho’li zonasida joylashgan. Relefi, asosan, gekisliklardap iborat bo’lib, sharqdan Janubi g’arb tomon biroz pasayib boradi (Qorabuloq botig’ida 280 metrgacha pasayadi). Mirishkor tumani huludidagi qirlardan chorva uchun yaylov sifatida foydalaniladi. Tumanning garbiy va Janub hududi yarim mustahkamlangan qumli maydonlar bilan band. Ko’chma qum barxanlari, eol-akkumulyativ, ya’ni shamol yotqiziqli qumtepa-jo’yakli relef shakllari, gil yotqiziqli yassi yuzali tekisliklar bor.
|
17
|
O’lkam hududidagi antonim nomlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:Yuqori Chirchiq – O’rta Chirchiq)
|
G’uzor daryosining irmoqlari:Katta O’radaryo va Kichik O’radaryo oqib o’tadi. Niishon tumanidaYangi Nishon Eski Nishon .Yangi Mirishkor –Eski Mirishkor
|
|
O’lkam hududidagi me’morial nomlar haqida ma’lumot (o’tmishdagi va hozirdagi Masalan:Amir Temur xiyoboni)
|
Motamsaro Ona haykali 1985-yil Mirishkor tumani, Yangi Mirishkor QFY da joylashgan.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
