Metall kesuvchi

4- bob. KESISH KUCHLARI VA KESISH QUWATI

Bobning qisqacha mazmuni:

1. 
   Kesish kuchining ta’rifi.
   
2. 
   Kesish kuchining nazariy tenglamasi.
   
3. 
   Kesish kuchlarini tajribada baholash.
   

1. 
   sish jarayonida quwat va eneigiya sarfining miqdori.
   

Tayanch so‘z va iboralar: 1. Kesish kuchlari. 2. K. A. Zvorikin tenglamasi.
3. Bikirlik va vibratsiya. 4. Effektiv quwat. 5. Tokarlik dinamometrlari.

1. sh kuchining ta’rifi

Kesish jarayonida kesuvchi asbobning tig‘iga asbobning ishchi hara- kat yo'nalishida surilishiga qarshilik kuchlari ta’sir etadi. Bu kuchlar- ning teng ta’sir etuvchisi kesish kuchi deb ataladi. (P harfi bilan belgilanadi va N yoki kN da o‘lchanadi, 4.1 va 4.2-rasmlar).




I
4.2-rasm. Keltirilgan kesish kuchi P ning asosiy kesuvchi tig‘ga qo'yilish sxemasi.
Kesish kuchini paydo qiluvchi manbalari quyidagilardir:

1. 
   ishlanayotgan materiallarning qirindi hosil bo‘lishidagi plastik deformatsiyaga qarshiligi;
   
2. 
   plastik deformatsiyalangan metallning yangi yuzalar paydo bo‘lish joylaridabuzilishiga qarshiligi;
   
3. 
   kesilayotgan qirindining qo‘shimcha egilishga va sinishga qarshiligi;
   
4. 
   kesuvchi tig'dagi va asbob ishchi qismining boshqa kontaktlana- yotgan yuzalardagi ishqalanish kuchlari.
   

Keskich absolut birlikka ega deb hisoblab, kesishga qarshilik kuchlarining vektori asosiy kesuvchi qirraning kontaktlanuvchi qismi o‘rtasi {A nuqta)ga qo'yilgan holda ta’sir etadi deb olish mumkin.
Texnologik hisoblarning qulay boMishi uchun va kuchni o‘lchash sxe- malarini e’tiborga olib teng ta’sir etuvchi kuch P fazoviy x, y, z
o'qlari sistemasida quyidagi tashkil etuvchilarga ajratiladi (4.3-rasm).
Pj-o'q bo‘ylab yo‘rialgan kuch
(o‘q kuchi), u ishlanayotgan zago-
tovkaning unga surish 5 yo‘nalishi bo‘yicha keskichning botib kirishiga qarshiligi va shu yo‘nalishida ta’sir etuvchi ishqalanish kuchlari ^{yig'indisiga teng. P}x ^{kuchinnig qiymati} bo'yicha shpindelning va stanok surish mexanizmi tayanchlari mustahkam- likka hisoblanadi.
/^-radial kuch, u ishlanayotgan

4. 
   Z
   

4.3-rasm. Kesish kuchining tashkil etuvchilari.
zagotovkani gorizontal tekislikda ega- di; buning natijasida nisbatan uzun zagotovkalarning ishlov berish

aniqligi pasayishi mumkin, zaruriyati bo‘lmagan vibratsiyalar paydo bo‘ladi; bu kuch stanok ko‘ndalang surish mexanizmining mustah- kamligini aniqlashda hisobga olinadi.
P- “kesish kuchi” (P kuchining bosh yoki vertikal yoxud tan- gensial ^{tashkil etuvchisi). P}2 ^{kuchi z o‘qi bo‘ylab yo‘nalgan barcha kuchlar—qirindi} hosil bo‘lishidagi kesilayotgan qatlamning plastik deformatsiyaga qarshilik kuchlari, yangi yuzalar hosil bo‘lishidagi metallning buzilishi hamda kesilayotgan qirindining egilishi bilan bog‘liq bo‘lgan kuchlar, shuningdek, ishqalanish kuchlarining yig‘indisidan iborat. Bu kuch bo‘yicha stanokning quwatini, kesish- dagi ish miqdorini va keskichning yz tekisligida egilishga qarshiligini hisoblab topiladi.
Kesishga qarshilik ko‘rsatuvchi barcha kuchlaming teng ta’sir etuvchisi quyidagicha aniqlanadi:
^{P = л ] р} х ^{г + P 2 , + P 2} Z
^Px^{, P , P}z ^{kuchlarining qiymatlari va ular orasidagi o‘zaro muno- sabatga} keskichning geometrik parametrlari, kesish rejimining xarak- teristikasi, materiallarning xossalari va ishlov berish sharoiti ta’sir ko'rsatadi.
Odatda eng katta qiymatga P kuchi ega bo‘lib, ko'pincha uni kesish kuchi deb ataladi va P harfi bilan belgilanadi.
Kesish kuchlarining tashkil etuvchilari uchun o‘rtacha quyidagi munosabatni qabul qilish mumkin:
=1:0,45:0,35.

2.