Metallar va metalmaslar. Metallarning fizik xossalari. Metallarning kimyoviy xossalari. Metallarning olinishi bo’yicha eksperementlar o’tkazish

BOSQICHLI DISSOTSILANISH Ko‘p asosli kislotalar va ko‘p kislotali asoslar o‘z molekulalarida mavjud vodorod va gidroksid ionlarining barchasini birdaniga ajratmaydi. Ularning elektrolitik dissotsialanishi bosqichli bo‘ladi.
H₂S↔H⁺+HS^- Co(OH)₂↔CoOH⁺+OH^-
HS^-↔H⁺+S^2- CoOH⁺↔Co²⁺+OH^-
H₂S eritmasidagi ionli muvozanat uchun elektrolitik dissotsialanish konstantasi 2 ta qiymatga ega bo‘ladi.
K₁=1,02·10^-7 va K₂=1,3·10^-13
K₁ va K₂ kattaliklaridan ko‘rinib turibdiki, K₂ K₁ dan deyarli 785000 marta kichik desak [H⁺] va pH ni hisobga olmaslik mumkin.
ELEKTROLITLARNING MOLEKULYAR MASSASI. Elektrolitlarning molekulyar massasini aniqlashda eritmaning muzlash temperaturaturasini oshishi va osmotik bosimning kattaligi bo‘yicha koefitsent i>1 bo‘lgan quyidagi formuladan foydalaniladi:
va
elektrolitik dissotsialanish nazariyasiga asoslanib koeffitsent i ning fizik maonosini aniqlashga erishildi.
Agar erigan moddaning soni orqali, orqali esa elektrolitik dissotsialanish darajasini ifodalasak, u holda n dissotsialangan molekulalar soni, (n-n· )-ionlarga ajramagan molekulalar soni. Ionlarga ajralayotgan molekulalar n va n· ·β kelib chiqadi, unda β bitta molekulaning dissotsialanishidan hosil bo‘ladigan ionlar soni.
Agar i orqali ionlarga nisbati ifodalasak.
binar elektrolit uchun β=2 va 1+ trinar elektrolit uchun β=3; i=1+2 va hokazo. Shunday qilib I kattaligi Vant-Goff koeffitsenti deyiladi, u elektrolit eritmasida ionlar sonining ortishini aks ettiradi. Bu koeffitsentdan foydalanib, yuqorida keltirilgan formulalar bo‘yicha elektrolitlarning molekulyar massaslarini aniqlash mumkin, agar bu birikmalarning dissotsialanish darajalari ma’lum bo‘lsa.


4.5 Elektroliz. Galvanik elementlar. Metallarning elektrokimyoviy kuchlanishlar qatori. Elektroliz qonunlari. Elektrolit suyuqlanmasi va eritmaning elektrolizi. Sanoatda elektrolizning qo’llanilishi.

5.1 Eruvchanlik koeffisentni aniqlash, eruvchanlikning temperaturaga bog’lanishi qonuniyatlaridan foydalanib, eritma sovutilganda cho’kmaga tushadigan modda kristallining massasini aniqlashga oid eksperementlar o’tkazish. Nazariy qism. Ikki yoki undan ortiq moddalardan tarkib topgan gomogen sistema eritma deyiladi. Bunda bir erigan modda boshqa bir moddada – eruvchida bir tekis tarqalgan bo`ladi. Moddalar erigan vaqtda issiqlik chiqadi (musbat issiqlik effekti) yoki issiqlik yutiladi ( manfiy issiqlik effekti) va hajm o`zgaradi. Erish vaqtida erigan moddaning zarrachalari eruvchining molekulalari bilan birikib noaniq tarkibli va ma`lum darajada beqaror ya`ni so`l`vatlar hosil qiladi. Agar eruvchi suv bo`lsa bu birikmalar gidratlar deyiladi. Erigan moddalarning va eruvchining molekulalari qancha polyar bo`lsa, so`lvatlar shuncha oson hosil bo`ladi va shuncha barqaror bo`ladi. Ba`zan suv molekulalari erigan moddaning zarrachalari bilan shunchalik puxta bo`g`langan bo`ladiki, eritmadan bu modda kristall holida ajratib olinganda uning tarkibiga suv kirib qoladi. Tarkibida suv bo`ladigan kristallar deb, ular tarkibiga kiradigan suv va kristalizasiya suvi deb ataladi.