Mеtаllurgik pеchlаrdа qo’llаnilаdigаn o’tgа bаrdоsh mаtеriаllаr pеchning gаzохоd sistеmаlаri, uning

 
 
Issiqlik o’tkazmaydigan materiallar 
 
Tabiatda issiqlik o’tkazmaydigan modda - havodir, uning issiqlik o’tkazish 
koeffistienti juda kam bo’lib 0,02 kkal/(m*soat*grad). Shuning uchun tabiatda va 
texnikada orasida havo bo’lgan g’ovak materiallar qo’llaniladi. Metallurgik pechlar 
qurilishida issiqlik o’tkazmaydigan yuqori g’ovaklikga ega materiallar keng 
qo’llaniladi. Texnikada ularni engil o’tga chidamli materiallar deb nomlanadi, ular 
ikki xil turda bo’ladi, ya’ni tabiiy va sun’iy. 
Tabiiylariga - dolomit, infuzor turpoq, turpok va asbest kiradi. 
Birinchi ikkitasining tarkibining asosini, ya’ni 80-95 % SiO
2
tashkil etadi. Ular 
yuqori g’ovaklikga, kichik sig’imga va kichik issiqlik o’tkazuvchanlik koeffistientga
0,05 - 0,12 kkal/(m * soat * grad) ega. 
Dolomit amorf ko’rinishdagi kremniy oksidi bo’lib g’ovak tuproq 
strukturasiga ega. Infuzor tuproq dolomitdan strukturasi jihatidan farqqiluvchi tog’ 
jinsidir. Bu materiallar izolyastiey g’ishtlar tayyorlashda, oraliqlarni to’ldirishda va 
pechning tashqi - ishchi organi bo’lmagan devorlarini suvashda qo’llaniladi. Asbest 
- magniyning tabiiy suvni silikati bo’lib issiqlik o’tkazish koeffistienti 0,13 kkal/(m. 
s. grad) shuningdek yuqori darajali o’tga chidamli materialdir. U to’ldiruvchi 
sifatida kukun holida, karton, paxta va arqon holida ishlatiladi. 
Sun’iy issiqlik o’tkazmaydigan materiallar, ya’ni engil, o’tga chidamli 
materiallar shamotdan, oksidlardan va qisman dinasdan materiallaridan 
tayyorlanadi. Bu tayyorlangan materiallarning g’ovakligi 50-85 % ni tashkil etadi, 
oddiy o’tga chidamli materiallarniki esa 5-30% tashkil qiladi. Engil, o’tga chidamli 
materiallarning zichligi 0,27-1,3 kg/sm
2
bo’lib issiqlik o’tkazish koeffistienti 0,09-
0,7 kkal/(m soat grad). Bu materiallar qo’llanilishiga qarab ikki sinfga bo’linadi, 
ya’ni ichki izolyastiyaga qo’llaniluvchi va tashqi izolyastiyaga qo’llaniluvchi 
materiallar. 
Engil, o’tga chidamli materiallar pechlarining turli konstrukstiyasida 
qo’llaniladi, jumladan shamotlilari pechlarning kam mexanik kuch ta’sir qiluvchi, 
shlak ta’siriga uchramaydigan, harorati 1200-1350°S dan oshmaydigan joylarida 
qo’llaniladi. 
Pechlar qurilishida issiqlik o’tkazmaydigan materiallar sifati shuningdek 
shlakli paxtalardan foydalaniladi. Shlakli paxtalar rangli va qora metallurgiyada 
chiqayotgan erib turgan shlakga havo purkash yuli bilan olinadi. Ulardan 
to’ldiruvchi sifatida, engil, o’tga chidamli blok, plitalar tayyorlashda qo’llaniladi.