Metodologiyasi
Ibrohimov A. Bizkim o ‘zbeklar....: Miliiy davlatchiligimiz asoslari haqida
Download 7.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Tarix fani metodologiyasi. Alimova D.A, Ilxamov Z.A
|
2 Ibrohimov A. Bizkim o ‘zbeklar....: Miliiy davlatchiligimiz asoslari haqida
mulohazalar. — Т.: «Sharq», 1999. 278—279-bb. 3 Abu Rayhon Beruniy. Tanlangan asarlar. Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar. - Т.: Fan. 1968. 50-b. Bunda Beruniyning har bir xalqning alohida tarixi borligi va bu tarix ularni boshqalardan ajratib turishi, biroq ayni vaqtda aynan ana shu ajratib turuvchi farqlarning yoki tafovutlarning o‘sha xalqlarda qanday talqin qilinishini taqqoslash orqali tah lil qilmoqchi bo‘lganligi zamonaviy tarix fani metodologiyasidagi sinxron uslub va tarixiy taqqoslash uslublarini bir vaqtning o‘zi- da qo‘llash orqali o‘z oldiga qo‘ygan maqsadiga, ya’ni yozayotgan kitobining ilmiyligini ta’minlashga harakat qilganligini ko‘rish mumkin. Zamonaviy tarix fani tadqiqotlarida muhim ahamiyat kasb etuvchi tarixiy taqqoslash uslubining Abu Rayhon Beruniy ilmiy ijodida tahlil qilib berilishi va ayni vaqtda alloma tom o nidan ilgari surilayotgan bunday nazariy qarashlarning ilmiy ahamiyati X asrda ham yuqori bo‘lganligidan dalolat beradi. Tarixda, tarixiy manbalarda va asarlarda, ayniqsa sharq tarix navisligida «ta’rix» talqini alohida muhim ahamiyat kasb etadi. Mazkur fanning izohi keltirilgan boshqa manbada qayd etili- shicha, tarix bu tabiat va jamiyatdagi har qanday rivojlanish ja- rayoni va boshqa talqinda insoniyat va uning mahsuli bolgan tam addunlar rivoji, jamiyat va davlatlar o‘tmishi taraqqiyoti ja- rayonini o‘rganuvchi fan. Tarix fani insoniyatning butun o‘tmishi davomida jamiyat hayotida sodir bo‘lgan voqea-hodisalar, jara yonlarni (jamiyat rivojini) yaxlit bir tarzda 0‘rganadi1. Tarixiy manbalar va mumtoz adabiyotda tarix va ta’rix iborala- rining turlicha mazmunda qo‘llanilganligini kuzatish mumkin. Ta’rix (arab tilida — yuz bergan, sodir bo'lgan) — mashhur kishilarning tug‘ilishi va vafoti, turli bino-inshootlarning quri- lishi, kitoblar ta’lifl va boshqa muhim voqea-hodisalar vaqtini anglatuvchi ishora, she’riy uslub yoki ma’nosi yashiringan so‘z. Ta’rix ko‘pincha u yoki bu mashhur shaxsning vafoti munosabati bilan, biror-bir tarixiy voqeaning sodir bo‘lgan sanasini anglatish yoki unga ishora tarzida she’riy tilda yozilgan. Ta’rixda qo‘llangan Download 7.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|