Metrologiya asoslari
Download 1.68 Mb. Pdf ko'rish
|
Masala va misollar.
3.1. Uzunligi =1m va diametri d=0,1 mm bo‟lgan sim bo‟lagining elektr qarshiligi R=51 Om. Sim qanday materialdan tayyorlangan va bu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? Yechilishi. Sim bo‟lagining qarshiligi munosabati bilan aniqlanadi. Bunda solishtirma elektr qarshilik (berilgan material uchun o‟zgarmas kattalik bo‟lib hisoblanadi), –simning uzunligi, - ko‟ndalang kesim yuzasi. SHundan kelib chiqqan holda, materialni aniqlash uchun uning solishtirma qarshiligining qiymatidan foydalanish mumkin. Ko‟ndalang kesim yuzasi aniqlaymiz: S= d 2 /4= 3,14 ∙1∙ /4 0,785∙ . Shunda solishtirma qarshilik quyidagiga teng bo‟ladi: =RS/ =51∙0,785∙ /1=0,4∙10 -6 Om∙m= 0,4 mkOm∙m. Solishtirma elektr qarshiligi bunday qiymatiga ega bo‟lgan material manganindir. Sim bo‟lagining boshlang‟ich parametrlari bevosita o‟lchashlar bilan o‟lchangan. No‟malum kattalik esa –ma‟lum funksional bog‟lanish yordamida aniqlangan. Shundan kelib chiqqan holda, bu o‟rinda bilvosita o‟lchashlar turi qo‟llanilgan. 18 3.2. Silindr qanday materialdan yasalganini aniqlash uchun shtangensirkul‟ yordamida uning d=1 sm diametrini va h=5 sm balandligini o‟lchaymiz. Agar uning tortish bilan aniqlangan og‟irligi m=0,0349 kg ga teng bo‟lsa, silindr qanday materialdan yasalgan? Ushbu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? Javob: = 8,9 g/ , mis. 3.3. Ikkita g‟altakning M o‟zaro induktivlik koeffisientini aniqlash uchun g‟altaklarning muvofiqlashtirilgan ulashda L s =25 mGn va qarama qarshi ulashda L v =25 mGn induktivligi o‟lchangan. O‟zaro induktivlik koeffisienti nimaga teng va bu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? Javob: M= 6 mGn. 3.4. Еlektrodvigatelning yulduz shaklida ulangan (3.1-rasm) chulg‟amlarining qarshiligini aniqlash uchun chulg‟amlarining qisqichlari o‟rtasidagi =10 Om qarshiliklar o‟lchangan. 3.1-rasm. Еlektrodvigatelning yulduz shaklida ulanishi Chulg‟amlarining qarshiliklari nimaga teng va bu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? Javob : =5 Om. 3.5. va kondensatorlarning sig‟imlarini aniqlash uchun ular ketma-ket, so‟ngra parrallel ulangan. Ketma-ket ulashda = 2 mkF natija, parallel ulashda esa- =8 mkF natija olingan. va kondensator-larning sig‟imlari nimaga teng va bu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? 19 Javob: = 4 mkF. 3.6. va qarshiliklarni aniqlash uchun ular ketma-ket ulangandagi =10 kOm va parrallel ulangandagi =2,5 kOm qarshiliklar o‟lchangan. va qarshiliklar nimaga teng va bu o‟lchashlar o‟lchashlarning qaysi turiga kiradi? Javob: . = =5 kOm. Download 1.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling