Мевачилик асослари doc

Мева кўчатзори учун жой танлаш. Кўчатзор учун туман ва 
хўжаликлардаги 
энг 
яхши 
ерлар 
ажратилади. 
Кўчатзор 
унда 
етиштириладиган кўчатлар билан таъминланадиган туманнинг ёки 
туманлар гуруҳининг марказида жойлашгани мақсадга мувофиқдир. Унинг 
темийўл станциясига ва катта йўлга яқин жойлашганлиги кўчатни етказиб 
бериш ва жўнатишни осонлаштиради. 
Кўчатзор қилинадиган ер майдони квадрат ёки тўғри бурчакли 
тўртбурчак шаклида бўлгани маъқул. Бундай шакл кўчатзорни 
участкаларга 
бўлишни, 
ерни 
механизация 
ёрдамида 
ишлашни, 
ўтқазиладиган кўчатларни ҳисоблашни ва бошқа шу каби ишларни 
енгиллаштиради. 
Танланадиган участканинг рельефи текис бўлиши лозим, бу эса яхши 
суғориш учун зарурдир. Сифатли суғориш учун ернинг нишаблиги 0,003-
0,002 дан ошмаслиги керак. Суғориш каналларидан доимо сув оқиб 
турадиган бўлиши лозим. Шимолга ва шимолий-ғарб томонга нишаб ерлар 
энг яхши ҳисобланади. Кўчатзорни жанубий нишабликларга жойлаш 
мақсадга мувофиқ эмас, чунки бунда ўсимликнинг кузги ўсиш даври 
узоққа чўзилади ва ёғочлиги яхши пишмайди. Бундай ҳолда кеч ковлаб 
олинадиган кўчатларни ташиш вақтида кузги совуқдан шикастланиши, 
кўчатзорда ковлаб олинмай қолган кўчатлар эса ернинг музлашидан 
зарарланиши мумкин. 
Совуқ ҳаво тўхтаб қоладиган паст ерлар, чуқурликлар ҳам 
шунингдек, ҳамиша ёки тез-тез шамол бўлиб, тупроқни қуритадиган, ёш 
пайвандларни синдириб юборадиган жойларда ҳам кўчатзор барпо қилиш 
тавсия этилмайди. 
Кўчатзор учун суғориладиган маданий бўз ва ўтлоқ тупроқли ерлар 
энг яхши ҳисобланади. Тупроқ қатлами кўпи билан 40-50 см бўлиб, 
шўрланган ва ботқоқланган ҳамда шағал тошли ерларкўчатзор учун 

---

84 
ярамайди. Сизот сувлари ер бетидан 1,5-2 м чуқурликда бўлиши лозим, акс 
ҳолда ўсимликларнинг ўсиши ҳаддан ташқари кечикади ва тўқималар 
яхши етилмайди. 
Кўчатзорнинг кўпайтириладиган далалари учун аҳоли яшаш 
жойларига яқинроқ жойдаги унумдор ерлар ажратилади. Она кўчатзорлар 
камроқ 
меҳнат 
талаб 
қилганлиги 
учун 
узоқроқ 
майдонларда 
жойлаштирилади. Шу билан бирга пайвандтаг ва резавор-мева кўчатлари 
вегетатив йўл билан кўпайтириладиган она кўчатзорлар майдони уруғлик 
пайвандтаг ва навдор она боғлар барпо этиладиган ерлардан кўра яхшироқ 
жойда бўлиши керак.