Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

11.7-jadval 
Kichik fermer xo‘jaliklarida bog‘dorchilik mahsulotlari tannarxini hisoblash 
Mahsulot-
lar 
Olingan 
mahsulot, s 
1s. bozor 
bahosi, 
Bozor 
bahosi 
Taqsim-
lash koef-
Xarajat-lar, 
so‘m 
1s. mah-
sulot tan-
9
N.YU.Jo‘raev. Ischislenie sebestoimosti produktsii sadovodstva i vinogradstva. Se`lskoe xozyaestvo Uzbekistana, 
№10-11, 1992, s. 44-45. 

---

so‘m 
bo‘yicha 
qiymati, 
So‘m 
fisienti 
narxi, so‘m 
Olma
160 
30000 
4800000 
0,4147 
1990859 
12443 
Gilos
86 
600000 
51600000 
0,4147 
21401734 
248857 
O‘rik
90 
46000 
4140000 
0,4147 
1717116 
19077 
Uzum
100 
30000 
3000000 
0,4147 
1244287 
12443 
Jami 
- 
- 
63540000 
0,4147 
26354000 
- 
Yerga tushgan mevalar bog‘dorchilikda qo‘shimcha mahsulot sifatida qabul qilinishi 
mumkin. U foydalanish mumkin bo‘lgan bahoda baholanadi va shu bahoda jami xarajatdan 
chegirib tashlanadi. Agar ular qayta ishlansa, sifatiga qarab bozor bahosi bo‘yicha baholanadi. 
Yerga tushgan yoki buzilgan mevalar chorva mollariga berilsa, ular ozuqa ildiz mevalilarning reja 
tannarxi bo‘yicha baholanib, kirim qilinishi mumkin.
Ixtisoslashgan bog‘dorchilik fermer xo‘jaliklarida alohida ekin turlari katta maydonlarni 
egallab, xarajatlar ularning har biri bo‘yicha alohida hisobga olinadi. Shuningdek, bunday fermer 
xo‘jaliklarida asosiy mahsulotlar bilan bir qatorda yondosh mahsulotlar sifatida qalamcha, parxish, 
ildiz bachkisi va ildiz qalamchalari ham olinadi. 
Har bir mahsulot turining tannarxini hisoblashda mazkur ekindan olingan barcha mahsulot 
belgilangan koeffitsientlar bo‘yicha shartli mahsulotga aylantiriladi. Shundan so‘ng 
kalkulyatsiyalash umumbelgilangan tartibda amalga oshiriladi. Masalan, olma yetishtirishga 
ixtisoslashgan fermer xo‘jaligida bog‘ni parvarishlash va hosilni yig‘ishtirish xarajatlari 3271800 
so‘mni tashkil etgan. 6s yerga to‘kilgan va 2s urilgan nostandart olma ozuqa sifatida 1s. 5000 
so‘mdan baholanib, chorvachilik fermer xo‘jaligiga sotilgan. Ushbu qo‘shimcha mahsulot qiymati 
(40000 so‘m) jami xarajatdan chegirib tashlanadi. 
Ixtisoslashgan fermer xo‘jaligida bog‘dorchilik mahsuloti – 1s olma tannarxi quyidagicha: 
Olma hosilini yetishtirish, yig‘ishtirish va hosil yig‘ishtirilganidan so‘ng bog‘ni 
parvarishlash xarajatlari 3271800 so‘m. 
Qo‘shimcha mahsulot qiymati: 
- yerga tushgan olma 
(6s x 5000s)
30000 so‘m 
- urilgan nostandart olma 
(2s x 5000s)
10000 so‘m 
Kal`kulyatsiyalanadigan mahsulotga tegishli xarajat: 
(3271800 – 40000s) = 3231800 so‘m. 
Kalkulyatsiyalanadigan mahsulot shartli birliklarga o‘tkazilganda: 
-standart olma (80s x 1,0)80 
-nostandart olma (30s x 1,0)30 
-qalamcha ko‘chatlar (6x 0,5)3 
Hammasi
113 s. 
1 shartli birlik tannarxi yoki 1s olmaning o‘rtacha tannarxi
(3231800:113s) 28600 so‘m 
Qalamcha ko‘chatlar tannarxi
(28600 x 5) 143000 so‘m 
Standart va nostandart olma tannarxi
(3231800 – 143000 yoki 28600 x 110)
3088800 so‘m 
joriy yilda 1s standart olma o‘rtacha bozor bahosi 60000 so‘m, nostandart olmaniki 40000 
so‘m bo‘lgan. 
Shunday qilib, haqiqatda olingan olma miqdoridan buzilganlari chegirib tashlangandan 
so‘ng qolgan qismining tannarxi hisoblanishi lozim. Yuqoridagi misoldan ko‘rinib turibdiki, 
fermer xo‘jaligida 32 sentner nostandart olma hosili olingan.