Microsoft Word 13-lekciya doc

Tiykarg`ı sawal boyınsha oqıtıwshının` maqseti: 
Su`yek tkanı ta`rtibinde oxaklangan kletkalar ara zatlar tutatug`ın biriktiriwshi tkan bolıp, 
su`yek kletkasının` baslı struktura komponenti esaplanadı. Ol mexanik wazıypalarg`a ko`re basqa 
biriktiriwshi tkanlardan parq qıladı ja`ne omırtqalı haywanlar (adam) adam skeletin payda etedi, 
gewde du`zilisin shakillantiradi, ha`reket funktsiyaların ju`zege shıg`aradı olarg`a kese jolaq, jolı 
muskullar birikken boldı. 
 
Identiv oqıw maqsetleri: 
1. Su`yek tkanının` embrional rawajlanıw da`wirinde payda bolıwı. 
2. Osteoblast, osteotsit, osteoklass kletkaları wazıypaları. 
 
Tiykarg`ı sawaldın` bayanı: 

---

4 
Su`yek tkanının` kletkaları. Demek, su`yek tkanı kletkalar atqaratug`ın fiziologiyalıq 
wazıypası ha`m morfologiyalıq du`ziliske ko`re 3 ke bo`linedi. Ostioblast, ostitsit ha`m ostioklast 
kletkalar. 
1. Ostioblast kletkalar kem rawajlang`an bir yadrolı su`yek payda qılıwshı kletkalar bolıp, 
su`yek tkanı kletkalar ara zatı menen baslı zat ushın kerekli zatlardı sintez qılıp beredi. Ostioblast 
kletkalar tabakalangan su`yek tkanında, onın` sintez yaki tiklenip kiyatırg`an jerlerinde ko`p 
ushıraydı. Ha`mme skelet su`yekleri u`stin qaplap turıwshı su`yek u`sti perdesi ta`rtibinde ba`rha` 
boladı. Forması kubsimon yaki mu`yeshli. 
2. Ostotsitlar jetilgen, joqarı da`rejede tabakalang`an su`yek tkanının` asosını payda etiwshi 
kletkalar jumlasidan dir. Ətiraplı kletkalar ara zat penen oralg`an. Ha`r bir kletka kletkalar ara zatta 
payda bolg`an boslıqlarda jaylasqan. Ostiotsitler yassilashgan domalaq yaki ovalsimon ta`rizde 
bolıp, a`tirapınan kanalshasimon bir neshe osimta shıg`arg`an. Jaqın jaylasqan kletkalar 
o`simsheleri bir-biri menen tutasqan bolıp, tkang`a tursimon bolıp, sol jol arqalı tkan ishki bo`lim 
azıq zatlar kiredi.
3. Ostioklast kletkalar shemirshek ha`m su`yek kletkaların buzıw qa`siyetine iye. Basqa 
su`yek kletkalardan u`lken (50-90 nm), natuwrı formada bolıp, ko`p yadrolı kletkalar qatarına 
kiredi. Ta`rtibinde 3-10 g`acha yadrosı bolıwı mu`mkin. Kletkalar ara zatqa tiyip turg`an sırtqı 
membranasında tsitoplazmatik o`simshelerge uqsas, jin`ishke ishek epiteliysi miyrovorsinaların 
esletiwshi ko`p mug`dardag`ı o`simshelerge iye. O`simsheler ishinde ko`p mug`darda 
lizosomalarg`a uqsas vakuolalar ushıraydı.