Microsoft Word 13. Ma'Ruzalar matni

9.2. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini tashkil etish jarayonlarida transport 
vositalarining turlarini va sonini tanlash 
Transport vositalarining turlari va sonini aniqlash vazifasi logistikaning boshqa 
masalalari bilan aloqadorlikda yechiladi. Muayyan bir tashish uchun optimal bo‘lgan transport 
turini tanlash asos bo‘lib bo‘lib, transportning xar xil turlarining xususiyatlari to‘grisidagi 
axborot xizmat qiladi. Logistika nuqtai nazaridan transportning asosiy turlarini ustunlarini va 
kamchiliklarini ko‘rib chiqamiz. 
Avtomobil transporti. Kisqa masofalarga (200-300km) tashishlarni amalag oshirish 
uchun avtomobil transporti ishlatiladi. Asosiy usutunliklardan biri - yuqori harakatchanligidir. 
Avtomobil transporti yordamida yuk «eshikdan eshikgacha» zaruriy tashishning tezkorlik bilan 
yetkazishi mumkin. Transportning bu turi yetkazishlar muntazamligini hamda kichik 
hajmlardan yetkazishlar imkoniyatini ta'minlaydi. Bu yerda, boshqa turlarga nisbatan mahsulot 
qadoqiga u daraja qattiq talablar qo‘yilmaydi. 
Avtomobil transportining asosiy kamchiligi bu tashishlar tannarxining nisbatan 
yuqoriligi. Odatda tashish uchun to‘lov avtomobilning maksimal yuk kutara olishi buyicha 
olinadi. Bu turning boshqa kamchiliklariga quydagilarni kiritish mumkin: yukni tushirishni 
shoshilinchligi, yukni va avtotransportni o‘g‘irlash mumkinligi, nisbatan kam yuk ko‘tara 
olishi. Avtomobil transporti ekologiya jihatdan ham noqulay, bu esa uni ishlatish imkoniyatini 
kamaytiradi. 
Temir yul transporti. Transportning bu turi yuklarning turli hajmlarini (partiyalarini) 
barcha ob-havo sharoitlarida tashish uchun qulaydir. Temir yul transporti yukni nisbatan tez 
vaqtda masofalarga yetkazish imkoniyatini ta'minlayli.Tashishlar muntazam amalga oshiriladi. 
Bu yerda ortish-tushirish ishlarining samarali bajarilishini tashkil etish mumkin. 
Temir yo‘l transportining muhim ustunligi, bu yuklarni tashishning nisbatan past narxi 
va chegirmalar mavjudligidir. 
Temir yo‘l transportining kamchiliklariga tashuvchilar sonining cheklanganligini va 
iste'mol joylariga yetkazish imkoniyati pastligidir, ya'ni temir yul o‘tkazilmaganda avtomobil 
transportidan foydalanishga tug‘ri keladi.