Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

«Namozingni jahriy ham, maxfiy ham qilib yuborma» (Isro surasi, 110), oyati duo 
haqida nozil bo’ldi», deganlar. Buxoriy va Muslim rivoyatlari 
Fasl: Zikrning doirasi tasbih, tahlil, takbir yoki shularga o’xshash narsalar bilan 
chegaralanib qolmagan, balki Allohning toati uchun bo’lgan har bir amal Allohni zikr 
qilish hisoblanadi. 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
7
(Tasbih – «Subhonallohi», tahmid – «Alhamdu lillahi», tahlil – «La ilaha illalloh», takbir 
– «Allohu akbar» deb aytishdir. – Tarjimon.) 
Said ibn Jubayr va boshqa ulamolar aytishadi: «Halol-harom hukmlari zikr etilgan 
majlislar, oldi-sotdi, namoz o’qish, ro’za tutish, nikoh qilish, taloq qo’yish, hajga borish 
va shunga o’xshash masalalardan so’z borgan barcha yig’inlar zikr majlislaridir». 
Fasl: Alloh taolo Ahzob surasining 35-oyatida:
«Allohni ko’p zikr qiluvchi erkaklar va (Allohni ko’p) zikr qiluvchi ayollar – ular 
uchun Alloh mag’firat va ulug’ mukofot (ya’ni, jannat) tayyorlab qo’ygandir», 
deydi. 
«Sahihi Muslim»da esa, Abu Hurayradan (r.a.) quyidagi hadis rivoyat qilingan: 
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Mufarridlar oldinga o’zib ketishdi», dedilar. 
Shunda sahobalar: «Mufarridlar deganingiz kimlar, ey Rasululloh?» deb so’rashdi. 
Rasululloh: «Allohni zikr qiluvchi erkaklar va ayollar», dedilar». 
Yuqoridagi oyat to’g’risida ixtilofli fikrlar bor. Imom Abul Hasan Vohidiy aytadilar: «Ibn 
Abbos (r.a.): «Bu oyatdagi zikr qiluvchilardan murod har bir namoz so’ngida va 
kechasiyu kunduzi, to’shakda, uyqudan uyg’onganda, har gal manzildan chiqqanda 
Allohni yod etuvchilardir», dedilar». 
Mujohid esa: «Yonboshlaganida, o’tirganida, tik turganida Allohni zikr qilmagan erkak 
yoki ayol haqiqiy zokir bo’la olmaydi», deganlar. 
Ato (r.a.) aytadilar: «Kim besh vaqt namozni haqlarini ado etib o’qisa, Allohning 
oyatidagi zikr qiluvchilar sirasiga kiradi». 
Abu Said Xudriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Agar 
kishi kechasi ahlini uyg’otib, birgalikda ikki rak’at namoz o’qishsa, ko’p zikr qiluvchi 
erkak va ayollardan deb yoziladi», dedilar. Bu hadis mashhurdir. Abu Dovud, Nasoiy, Ibn 
Moja rivoyatlari 
Shayx Abu Amr ibn Salohdan (r.a.): «Qanday qilib kishi zokir bandaga aylanishi 
mumkin?» deb so’rashganida, u zot: «Sobit bo’lgan ma’sur (ya’ni, Payg’ambarimizdan 
naql etilgan) zikrlarni tong otganida, kechqurun, kunduzi, yarim kechasi va har turli 
holatlarda doimiy o’qib yursa, ana shunda oyatda kelgan ko’p zikr qiluvchilar qatoriga 
qo’shiladi», deb javob berdilar. 
Fasl: Ulamolarimiz, tahoratsiz yoxud junub bo’lgan erkaklar, hayz va nifosdagi ayollar 
tasbih, tahlil, hamd, takbir, salovot va boshqa duolarni tili va qalbi bilan bajarishi joiz, 
deyishadi. Lekin junub bo’lgan erkak, hayz yoki nifosdagi ayol Qur’ondan bir parcha 
bo’lsa-da, tilovat qilishi haromdir. Ammo lafzsiz qalbda aytishi va nazar solishi joiz, 
deyishadi. Shuningdek, ular musibat yetganida, «Inna lillahi va inna ilayhi roji’un», deb 
istirjo’ aytsa, ulovga minganlarida, «Subhanallaziy saxxoro lana haza va ma kunna lahu 
muqriniyn», desa, «Robbana atina fid dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina 
‘azaban nar», deb duo qilsa, biror kishiga «Kitobni quvvat bilan ol» yoki «Omon va 
salomat holda kiringlar», deb buyursa, «Bismillah», «Valhamdu lillah», desa va bular 
bilan Qur’on o’qishni qasd qilmasa, gunohkor bo’lmasliklarini aytishgan. Va yana ular 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy