Microsoft Word chahoryor ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

32

kelishilmasa, yirik odamlarni yig’ar ekan-da, masalani ularga tushuntirar ekan. Shunda 

bir fikrga kelishilsa, o’shanga qarab hukm chiqarilar ekan. Umar bunday ish tutib 

masalaga javob topa olmasa, shunda masala bilan kelgan odamning o’ziga o’z fikr-

mulohazasi bilan ish ko’rishiga maslahat berar ekan. 

Hadisshunos olim Dorimiyning keltirishicha, Ziyod ibn Jodir hazrati Umar bilan gaplashib 

o’tirgan ekan. Shunda Umar so’rab qolibdi: 

—   Islomiyatni buzadigan narsa nima? 

—   Siz so’zlang, men eshitay,— debdi Ziyod ibn Jodir. 

—   Din odamlarining yanglish gapirishi, munofiqlar o’zlarining buzuq fikrlarini   oyat yoki 

hadis bilan isbotlashga urinib, musulmonlarni aldashlari va buzg’un hukm chiqaradigan 

odamlardan bo’lib qolishidir. 

Abu Bakr(roziyallohu anhu) Payg’ambar(sallallohu alayhi vassallam)dan naql qiladi: 

“Kimki bir gunoh ish qilib qo’ygan bo’lsa, taxorat qiladi. Keyin ikki rakat namoz o’qiydi, 

undan keyin istig’for aytib, Хudodan gunohini kechirishini so’raydi, shunda gunohi 

kechiriladi. 

Yana shunisi ham borki, Abu Bakr islomni qabul qilgach, qirq ming dirxam kumush pulini 

payg’ambar(sallallohu alayhi vassallam) va u zotga imon keltirganlarga sarflaydi. U imon 

keltirganliklari uchun azobga giriftor bo’lgan yettita qulni sotib olib ozod etadi. 

Rasululloh(sallallohu alayhi vassallam) Makkada yashagan o’n uch yil ichida har kuni 

erta va kech Abu Bakr uyiga kelar, u bilan suxbatlashib o’tirar ekanlar. 

Hadicha onamiz vafot etgach, Payg’ambarimiz ancha xafa bo’lib yuradilar. Shunda bir 

kuni Abu Bakr qizi Oyshaning qo’lidan tutib: 

— Yo Rasululloh, qizimni xotinlikka qabul eting, xizmatingizni qilib, g’amingizni aritsin, — 

deydi. 

Payg’ambar(sallallohu alayhi vassallam) Oysha(roziyallohu anho)ni Madina shahrida o’z 

nikohlariga Qabul etadilar. 

Payg’ambarimiz(sallallohu alayhi vassallam)ning butun yurish-turishlarn xulq atvor 

timsoli edi. U kishi hech kimni ayblamas, yomonlik qilganga yomonlik bilan jaiob 

bermasdilar. Oysha Onamiz aytadilar: U kishi biroviing aybini kechirar, ular bilan 

xushmuomalada bo’lardilar. O’zlari uchun birovdan qasd olmasdi. Hech bir qul yo 

xizmatkorini urganlarini birov ko’rgan emas. Biror hayvonga ham zarar berganlarini 

birov bilmasdi. Birov bir narsa so’rab kelsa, uni quruq qaytarmasdilar. 

Payg’ambar(sallallohu alayhi vassallam) hayotini Ali(roziyallohu anhu)dek yaxshi 

biladigan biror zot yo’q edi. Chunki Ali(roziyallohu anhu) yoshlik chog’laridan boshlab u 

kishi bilan birga edi, u kishi ko’z o’ngida ulg’aydi. Ali(roziyallohu anhu) doimo aytar 

ekan: “Allohning elchisi kulib turadigan xush chehrali, fe’li-atvori yumshoq, ko’rinishida 

kamtar, mutavoze, muhtaram ajoyib axloq sohibi edi”. U kishining yana yaxshi 

xislatlaridan biri hech mahal u kishining og’zidan: yomon so’z chqmas edi. U kishi 

odamlardagi kamchilik, ayb va nuqsonlarni hech mahal yuziga solmas, hech kimga ozor 

beradigan so’z so’zlamasdilar. Biror odam u kishining xushiga kelmaydigan bir narsa 

so’rab qoladigan bo’lsa, sukut qilar, o’y-andishaga cho’mar, lekin ma’qul tushmaganini 

bildirmas, shunga ko’ra dil xira qiladigan biror fe’l-atvorini yaxshi biladiganlar ahvoliga 

qarab turib, nima demoqchi bo’lganini anglab olardi. Chunki u kishinnng dili odamlarning 

yaxshilikka erishishini istardilar, jaholat poygaklarida qolib ketishni istamasdilar. 

Odamlarning bu holda qolishlarini o’ylab siqilar, Allohdan ularga insof berishini, ularni 

to’g’ri yo’lga solishini so’rardilar. Bu borada Qur’oni karimda shunday deyilgan: “Sizlarga 

o’zlaringizdan bo’lgan elchi keldi. Sizlarning gunohlar qilishingiz uning uchun og’irdir. U 

sizlarning g’amingizdadir, mo’minlarga u muloyim va g’amxo’rdir» (9-sura, 128 oyat). 

U kishi insonlarga o’ta marhamatli, ularga mehru muhabbatli edilar. Eng og’ir va tahlikali 

---

Chahoryorlar. Abdusodiq Irisov