Microsoft Word chingiz aytmatov qiyomat lot ziyouz com doc
Download 0.94 Mb. Pdf ko'rish
|
chingiz aytmatov -qiyomat roman
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
31 mudom tashqaridan izlaydigan aql-idrokning necha-necha asrlar mobaynida fojeali adashuvlar va karomatlar ichida yaratgan narsasiga o‘z holicha, yakka-yakka holda, qo‘shilmoq, bobahra bo‘lmoq imkoni tug‘ilgandi. Shu bilan birga ular boshqa hamma bilan birgalikda, jam holida So‘zni anglashga muyassar bo‘lgan, juda ko‘p dillarning qo‘ri qo‘shilgan qo‘shiqlarning kuch-quvvati ham bundan yana o‘n chandon ortib ketgandi. Yana shu bilan bir vaqtda har bir tinglovchining tasavvuri inson hayotining yo‘llarida duch kelgan xotiralar, aldamchi hayollar, sog‘inishlar, ayriliqlar, quvonchlar, armonlar, vijdon qiynalishlari, ta’nao‘pka va yozg‘irishlardan iborat doim o‘zingga qadrdon, lekin, noayon va mubham dunyo sari tortib ketardi. Rostini aytsam, o‘sha soatda boshimdan nima kechayotganligini anglamas, anglashni ham istamas edim. Ko‘rinishdan xuddi menga o‘xshagan, xuddi men kabi odam bo‘lgan o‘n qo‘shiqchiga nega bu qadar berilib ketdim bilmayman, ammo ular aytayotgan qasidalar, alyorlar xuddi mening ko‘ksimdan, dardu alamlarimdan, xohishlarim, shu paytgacha tashqariga chiqishga yo‘l topmagan tashvish- quvonchlarimdan otilib yuzaga chiqayotganday va shu zahoti, yangicha nur va yangicha bashorat bilan to‘layotganday edi. Shu qo‘shiqchilarning san’at, mahoratlari tufayli men ibodatgoh samo qo‘shiqlarining azaliy ma’nosiga tushunib yetganday bo‘ldim. Bu hayotning faryodi, qo‘llarini ko‘klarga cho‘zgan inson bolasining nola-afg‘oni edi. U ko‘z ilg‘amas koinot bo‘shliqlaridan o‘ziga tayanch izlardi, o‘ziga ishonch hosil qilishni istardi, o‘z ahvolini yaxshilashni xohlardi, bunda undan tashqari yana o‘ziga yoru madadkor bo‘la oladigan allaqanday ilohiy kuchlar borligiga umid qilardi, fojiona bir alfozda ulardan najot kutardi. Ana sizga yanglishning zo‘ri! O, odam bolalari o‘z oh- faryodlari ko‘klarga yetib borishini naqadar istaydilar! Qanchalab kuch-g‘ayrati, aql-farosatini u ishonch-e’tiqodga, tavba-tazarruga, hamdu sanolarga baxsh ayladi. Qoni qaynab, jo‘shib turgan bo‘lishiga, tabiatida azaliy isyon, inkor, yangilik yaratish ishtiyoqi tug‘yon urishiga qaramay o‘zini sabr-matonatga, mo‘minlikka, har narsaga chidashga, andishaga o‘rgatdi — bularning bari ko‘kda hisobga olinadi-ku, dedi. 0, qanchalar azob-uqubatlar, qiyinchiliklar bilan erishardi bularning bariga, Rigveda, munojotlar, sehr-jodular, romlar, duolar, hamdu na’tlar, shomonlar! Asrlar bo‘yi qancha- qanchalab iltijolar, ibodatlar, duolar ko‘kka yog‘ilib turdi. Mabodo ularning bari birdan daryo yohud ummonga aylanib qolsaydi, qirg‘oqlariga sig‘may toshib chiqqan, achchiq va sho‘r bahri muhit kabi yer yuzini bosgan, butkul ko‘mib tashlagan bo‘lardi. Qanchalar mushkulliklar ichida tug‘ildi odamning odamiyligi... Xudoning qudrati bilan bir joyga jam bo‘lgan o‘n mug‘anniy qo‘shiq aytar, bizni o‘z hayollarimizga g‘arki ob aylar, ongimizning qop-qorong‘u girdoblarig‘a cho‘ktirar, o‘tmishni, adam mulkiga ketgan inson glodlarining ruhi va g‘am-hasratlarini tiriltirar va shu asno, bizni yusaklarga parvoz qildirar, o‘zimizdan, olamdan balandroq ko‘tarilishga, hayotimizning ma’nosi va go‘zalligini topishga chaqirar — hayotga bir martagina kelasan, uning mo‘‘jiziy imoratini sev, derdi. O’n mug‘anniy ehtimol o‘zlari ham bilmagan holda ilohiy qo‘shiqqa munosib bo‘lib shu qadar fidoyilik bilan, maftun va mahliyo kuylardilarki, mutaassirlikdan yuraklarda oliy umtilishlar junbushga kelardi. Kundalik turmushda, jonga tekkan tashvish, yugur-yugur, halovatsizliklar ichida odam bunday kechinmalarni kamdan-kam boshidan o‘tkazadi. Shuning uchun ham, tinglovchilarning bahri dili ochilgan, yuzlarida hayajon zuhur etar, ayrimlarning ko‘zlarida esa yosh halqalanardi. Shu ajib bayramni tortiq qilish uchun meni yetaklab kelgan tasodifga tahsinlar o‘qir, o‘zimda yo‘q quvonar, butun vujudim go‘yoki vaqtdan, makondan butkul xoli bo‘lib, ko‘z ilg‘amas kengliklarga chiqqan bunda o‘tgan kunlar xotirasi ham, shu onlarning sezim va tushunchalari ham, kelajak orzulari ham — bari-bari mening barcha bilgan narsalarim, boshdan kechirganlarimga mo‘‘jizakor bir tarzda qo‘shilib, birlashib ketganday edi. Shu hayollar ichida birdan men hali sevmaganman, deb o‘yladim, qonimda yashab, o‘z vaqti soati kelishini kutib yurgan muhabbat sog‘inchi ko‘kragimni kattiq sirqiratib, og‘ritib o‘tdi. Kim u, qaerda u, qachon va qanday yuz beradi bu? Bir necha marotaba eshikka beixtiyor qarab-qarab qo‘ydim — balki u kelib qolgandir, o‘sha yerda turib eshitayotgandir, mening qachon qarashimni kutayotgandir. Uning mana shu damlarda shu zalda emasligiga juda achindim. |
