Microsoft Word choliqushi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
106
Oqsoqol: “Muallimangni dastlab ko‘rganimda menga uncha yoqmagan edi. Endi bilsam, 
mana, tepamda xudo, yomon qiz emas ekan. Maktabni noppa-nozanday boshqarib o‘ti-
ribdi. Biron narsa kerak bo‘lsa, tortinmasdan ayta bersin”, — degan emish. 
Tabiiy, bu iltifotga tashakkur bildirdim. 
Bu yerda meni yoqtiradigan, tez-tez yo‘qlab turadigan yana bitta obro‘li shaxs bor. U 
qishloq doyasi Nazifa Mullo. Oti Zahro yoki Oysha bo‘lmagani uchun boshqa joydan kel-
gan, deb o‘ylayman, chunki sergapligi ham shundan dalolat beradi. 
G‘iybatchi ekan, deyishmasin deb odamlardan ko‘p narsa surishtirmayman. Lekin 
qishloqdagi har xil qiziq, alomat voqealarni doyaning o‘zi aytib beradi. Bu xotinning o‘zi-
ga xos fahm-farosati, nazokati bor. Masalan, bir kuni uyda ikkalamiz yolg‘iz o‘tirganimiz-
ga qaramay, boshqalarning eshitib qolishidan qo‘rqayotgandek, og‘zini qulog‘imga 
yaqinlashtirib, Munisaning onasi haqida iyib, hatto achinib gapirdi. Oxirda boshini tebra-
tib: 
— Hamma ayb pandavaqi erida. Gunoh uning bo‘ynida. Lekin, qizim, bu gaplarimni 
birov bilmasin. Odamni gap-so‘zga qoldirishadi, — deb tayinladi. 
Doya xonimning bir qori o‘g‘li bor emish. Hozir fitr yiqqani B... larga ketgan, dedi. 
Ishlari yurishib ketgan bo‘lsa kerak, shuning uchun haligacha qaytib kelmabdi. Bu yil xu-
do nasib qilsa o‘g‘limni uylantirmoqchiman, dedi. 
Boyoqish xotin payti keldi deguncha, o‘g‘lini maqtar, ko‘zlarini ma’noli-ma’noli qisib 
qo‘yib, mendan o‘zicha umidvor bo‘lardi. Ba’zi qoida va shartlarga rioya qilsam, qori 
afandiga zavja bo‘lish sharafiga muyassar bo‘lishim mumkin ekanligini fahmladim. 
Qisqasi, bu xotin meni zeriktirmay yuradi. 
Mana bugun ham ertalab uyimga kelib, mavlud o‘qishni bilish-bilmasligimni so‘radi. 
Gapining mazmunidan, yaqinda qishloqda to‘y bo‘lar ekan. Zaynilar odatida to‘yda muzi-
ka chalish o‘rniga mavlud o‘qilarkan. 
Kulib yubormaslik uchun lablarimni tishlab turib: 
— Bilaman, lekin ovozim yo‘q, doya xonim, — dedim. 
Doya xonim afsus qildi. Eski xo‘jonimlardan biri mavludni juda yaxshi o‘qir, bu bilan 
juda ko‘p pul topar ekan. Lekin doya xonimning bugungi kelishidan maqsadi bu emas 
edi. Erga berilayotgan qiz juda kambag‘al emish. Qo‘shnilar savob bo‘lar, deb qizga bir-
ikki satil bilan ko‘rpa-to‘shak qilib berishibdi. Kelinni go‘shangada ko‘rsatish uchun men-
dan ham bironta eski ko‘ylagini hadya qilsa yaxshi bo‘lardi, deb buni yuborishibdi. Bu-
ning ustiga u qiz men uchun yot-begona bo‘lmay, o‘z o‘quvchilarimdan biri emish. 
Bu xabarni eshitib hang-mang bo‘lib qoldim. 
— Mening o‘quvchilarim orasida kelin bo‘ladigan qiz yo‘q edi-ku? Eng kattasi endi o‘n 
ikkiga kirgan, — dedim. 
Nazifa xonim kuldi. 
— Vay aylanay, qizim, o‘n ikki yosh ozmi? Men go‘shangaga kirganimda o‘n besh 
yoshda edim, meni o‘tirib qolgan qari qiz deyishdi. To‘g‘ri, eski odatlar hozir taqiq qilin-
gan, lekin nachora, qiz yetim, hech kimi yo‘q, ko‘chada qoldi. Qishloqda Mehmet degan 
bir cho‘pon bor, shunga beryapmiz. Har nima bo‘lganda ham bir burda non topib kelib 
yegizib turar. 
— Kim ekan u qiz, doya xonim? 
— Zahro. 
Sinfda yetti yo sakkizta Zahro bor edi, shuning uchun darrov bilib ololmadim. Doya 
xonim qaysi Zahro ekanligini aytganda, dahshatdan esim og‘ib qolayozdi. 
Cho‘pon Mehmet uylanayotgan Zahro odamning tushiga kirsa qo‘rqib ketadigan alfoz-
da nogira, telba bir qiz edi. Xina rangida, cho‘pdek qattiq to‘zg‘oq sochlari, mum singari 
rangsiz yuzida yana shu tusda sepkillari, tor peshonasida kosalaridan o‘ynab chiqqan 

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin