Microsoft Word ilk sayfa zhassulan

Enstitüsü, 
http://www.21yyte.org/tr/yazi6053-
Rusya_Orta_Asya__Iliskilerinde_Kolektif_Guvenlik.html
  
117
 Konya Ticaret Merkezi, Kazakistan Ülke Raporu, Etüd Araştırma Servisi, Şubat 2009, s. 5 
118
 Esra HATİPOĞLU, ‘Avrupa Birliği – Orta Asya İlişkilerinde Yeni bir Stratejiye Doğru (mu)?’, 
USAK, OAKA, Cilt:3, Sayı: 5, ss. 1-25, 2008, s. 5 
119
 Konya Ticaret Merkezi, a.g.r., s. 5 

---

53  
                                                                                                                                                              
Bugün devlet gelirlerinin yüzde 60’ı petrol ve maden ihracatından gelmekte, 
yakın gelecekte bu oranın yüzde 80’e ulaşması beklenmektedir. 1992-2002 
arasındaki 10 yıllık dönemde, toplam 13 milyar doları bulan yabancı yatırım miktarı 
içinde anılan sektörlerin payı dörtte üçten daha fazladır. Üretilen petrolden elde 
edilen gelir de her geçen yıl artmaktadır. Yalnızca Tengiz (Chevron ortaklığıyla 
işletiliyor) rafinerilerinden 2001 yılında elde edilen gelir 1 milyar dolar civarındadır. 
Yeni keşfedilenlerin faal hale gelmesi ile petrol üretiminin asıl 2010 sonrasında ciddi 
bir patlama yaratması beklendiği düşünüldüğünde, Kazakistan’ın 2030’da dünyanın 
sayılı petrol üreten ülkelerinden birisi haline gelebilmesi mümkündür.
120
  
Bu yeni koşullarda Kazakistan’ın şimdiye kadar izleye geldiği çok boyutlu dış 
politika stratejisinin ‘kriz içinde’ olduğu hatta ‘sonu geldiği’ iddiaları, gayet doğal 
olarak, günümüz Kazak dış politikasının gündeminin bir parçası oluyor. Çok boyutlu 
politikanın yerine artık Rusya merkezli bir politikanın izlenmeye başlanması bu 
durumda pratik olarak kaçınılmaz hale  geliyor. Şunu da ayrıca kaydetmek lazım ki, 
bu yönde sürükleyici etmenler arasında Rusya ile Kazakistan’ın arasındaki ekonomik 
bağların yanı  sıra, Sovyet döneminde (her ne kadar yapay biçimde olursa olsun, 
sonuçta) kalıplaştırılmış kültür birliği de vardır – günümüz Kazak insanları günlük 
yaşamında ve ayrıca işyerinde sıkça Rus dilini kullanıyor, Rusça kitaplar okuyor, 
Rus filmlerini seyrediyor. Nihayet şunu da eklemekte fayda var ki, dünyadaki en 
uzun kara sınırı, 5866 km uzunluktaki Kazakistan Rusya sınırıdır.
121
 
Kazakistan’ın Kuzeydeki Rus ağırlığını azaltmak maksadıyla Başkenti 
Almatı’dan Akmola’ya 1998’de taşımıştır. Yeni başkentin ismi Astana olarak 
değiştirildi. Bu durum Güney Kazakların Kuzeye göç etmesine neden oldu. Öbür 
yandan bu adımıyla Kazak hükümeti kendi iktidarını sürdürmesini garanti altına aldı. 
Muhalefetin merkezi olan Almatı’da halkın ayaklanması çok kolay ve ‘Jeltoksan’ (16 
Aralık 1986 yılındaki Kazak gençlerin Almatı’daki SSCB’ye karşı ayaklanması) 
olaylarının etkisi hala devam ediyordu.  
                                                            
120
 Hakan GÜNEŞ a.g.m., s. 332 
121
 Timur KOZYREV, a.g.m.,  
http://www.ekoavrasya.net/makaledetay.aspx?Detay=105
 

---

54  
                                                                                                                                                              
Başka bir sorun Kazakistan’da yaşayan Kazaklar dışındaki milletlerin istikrarını 
sağlamak için bir araç lazımdı. Bu yüzden Kazakistan Halklar Kurulu, Kazakistan’da 
yaşamakta olan her türlü etnik grubu rızayla yönetmek için kurulmuştu. Bugünde 
Kazakistan hükümeti tarafından ‘Kazakistanlı’ kimliği yaratılmaktadır. Esas amacı 
Kazakistan’ın tüm halkları arasında ‘sivil-teritorial milletçiliği’ halk arasında 
yaygınlaştırmaktır.    
Kazakistan’ın bölgesel inisiyatiflerde öne çıkan gelişim çizgisi, uluslararası  
ortamda da belirginleşmektedir. Birleşmiş Milletler (UN), Uluslararası Para Fonu  
(IMF), Dünya Bankası (WB) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT)  
üyelikleri başta olmak üzere pek çok uluslararası organizasyonda aktif olarak  
faaliyet gösteren ülke, 2009 yılındaki AGİT toplantına başkanlık yapma 
 
girişimlerinde bulunmaktadır. Aralık 2006 içerisinde Avrupa’nın önemli 
 
başkentlerini ziyaret eden ve enerji anlaşmaları imzalayan Kazak liderin AGİT  
başkanlığı için Avrupa Komisyonu tarafından haklar  ve özgürlükler açısından  
gelişme şartı ile desteklenmesi bu ülkenin uluslararası arenada gittikçe artan rolü ile 
ilgili önemli bir işaret olarak algılanmaktadır.
122
 
Kazakistan aktif olmak zorundadır, zira daha da geniş bir çapta, büyük kıta 
çapında Kazakistan devletinin, Hindistan, İran, Türkiye, son zamandan beri Ukrayna 
ila başka bir deyişle, şu anda objektif olarak Kazakistan’ın temel ortağı olan Rusya 
ile ortaklık yapan ülkelerle ekonomi, bilim alanlardaki işbirliğini aktif biçimde 
genişletmeye devam etmesi halinde Kazakistan dış politikasında daha öncekine 
karşın, milli İstiklâli uzun vadeli, güvenilir dayanağı olabilen istikrarlı veya 
‘Avrasyalı’ bir ‘çok boyutluluk’ stratejisi söz konusu olabilir.
123
  
Kazakistan  şu anda ‘Orta Asya’nın parlayan yıldızı’ unvanını kazandı. Ayrıca 
Kazakistan Orta Asya’da ‘Bölgesel Güç’ olma arzuları da yok değil. Ekonomi ve 
siyasi otorite, Kazakistan’ı Orta Asya’da bu konuma gelmesine yol açtı. Son 10 yıl 
içerisinde Kazakistan Orta Asya devletlerinin arasında bir birlik kurma yolunda çaba 
harcamaktadır. Fakat Rusya ve Çin için Orta Asya devletlerinin birliği hoş 
                                                            
122
 Mehmet DİKKAYA, Ali BORA, ‘Çağdaş Kazakistan’ın Ekonomi Politiği ve Türkiye’nin Yeri’,