Microsoft Word kr oxirzamon ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
114
эди. 
Ҳар доимгидай, тушдан кейин Москва, айниқса, шаҳар маркази одам денгизига айланган 
эди. Одамлар бу ҳақда фикр қилиб кўришдими-йўқми, лекин худди шу соатда улар учун 
турмушнинг жамики муаммолари бирон нарсани қидириб топиш ҳақида бош қотиришдан ва 
қўлга киритиш, сотиб олиш, шу ниятда итдай изғиб юришдан иборат эди деса бўлади. Лекин 
улардан биронтаси ҳам сал нарироқда кимнингдир Табиатга, Тарихга, Худога, одамларга – 
Ҳамма-ҳаммасига қарши қандайдир иш қилиш ниятида экани, шундан сўнг дунёнинг қайтадан 
яратилгандай ўзгариб кетиши ҳақида бир лаҳза бўлса ҳам ўйлаб кўрмас эди. 
Дарвоқе, ана шу режани амалга ошириш имкониятига эга бўлган киши уларнинг ёнгинасида 
кўзни куйдириб салобатли автомобилида сузиб кетаётган эди ва табиийки, худди шу онда бу 
кишининг оила, насл-насаб, авлодларнинг ворисийлиги тушунчалари ўтмишнинг сарқитлари 
бўлиб қоладиган замон келиши учун ишлаётганини, оқибатда ҳар ким ибтидо ва интиҳо бўлиб 
қолиши мумкин эканлигини, кишилар кимлардан пайдо бўлгани ва кимларни дунёга 
келтиргани ҳақида зиғирчаям тасаввурга эга бўлмай қолишини улардан биронтаси хаёлигаям 
келтирмас эди... Бу вазифаларни оила ўрнига Ота-Давлат бажариши керак эди. 
Аммо бу сенинг шахсий жаҳоншумул программанг эмас эди, албатта. Мафкуравий ғоя лоп 
этиб сенинг миянгга келгани йўқ, бу бошқаларнинг фикри, шундай бўла қолсин, лекин бунга 
шахсан сен ва сенинг илминг хизмат қилди, тажрибаларинг тоталитар давлатнинг қора 
кучларига улардан ўз мақсадларида фойдаланиш йўлини шипшитиб қўйди. Б ҳақда сен энди, 
бўлари бўлгандан кейин гапиряпсан. Бироқ сен ўша кезларда ҳам кашфиётингдан қандай 
амалий хулосалар чиқариш мумкинлигига фаҳминг етар эди, аммо сен бу нарсанинг бевосита 
менга алоқаси йўқ деб ҳисобладинг ва бу ҳақда ўйламасликка интилардинг. Шундай бўлиб 
чиқдики, улкан режа, кирдикор мўлжалланган, бу ҳеч ҳам хомхаёлик эмас экан, сен 
шуғулланаётган кори-амал энди хўжайинларнинг эркатойи бўлмиш тадқиқотчининг илмий 
машқларигина эмас эди. МКга келганингдан кейин бунга амин бўлдинг.
Бу сафар эшик олдида сени Конюхановнинг котиби кутиб олди ва махсус лифтда барча 
назорат постларининг ёнидан ўтиб, еттинчи қаватига олиб чиқди. Конюханов сени кутиб 
турган эди. У эшикни ўзи очиб, сени кабинетига таклиф қилди.
— Андрей Андреевич, сизни кўрганимдан хурсандман! – У кўзойнагини ялтиратиб 
саломлашди сен билан. Унинг илтифотида сохталик сезилмасди. – Биз сиз билан тез-тез 
кўришиб ҳам туролмаймиз. Келинг, бироз гаплашайлик, юрагимизни бўшатайлик. Сизни кутиб 
ўтирибман, бунинг учун ҳар кунги юмушларни бир чеккага суриб қўйдим, қуриб кетсин бу 
ишлар! ҳа, сиз ҳақсиз, ҳар ҳолда тез-тез мулоқот қилиб турган маъқул, Андрей Андреевич. 
Лекин ҳаммасига вақт керак, вақт, вақт! Марҳамат. — Ва котибани огоҳлантирди: — Ҳеч ким 
безовта қилмасин. Мен йўқман. 
Бу писанда учрашув фавқулодда аҳамиятга эга эканлигини билдирар эди. Оқибатда худди 
шундай бўлиб ҳам чиқди.
Конюханов ўзини тута билар, суҳбатдошини ўзига ром қила олар эди. Одобли эди, андиша 
билан қулоқ солар, ўйлаб гапирар эди. Таомили билан кийинган эди: сипо костюм, шу рангдаги 
галстук, сифатли пойабзал. Овқатни кўп емаса, суюқни кўп ичмаса, қадди-қоматига аҳамият 
берса керак. Фавқулодда ялтироқ кўзойнаги унинг турмуш лаззатларидан воз кечган 
кишиларникига ўхшаш чўзинчоқ юзига ярашиб тушган эди. «Таканинг соқолини ёпиштириб 
қўйса, Дзержинскийнинг ўзи бўлади-қолади», деб ўйлагансан сен ўшанда нима учундир. 
МКнинг бу котиби ҳақида фикр ёмон эмас эди, аксинча, кўплар уни кенг фикрлайдиган одам 
деб ҳисобларди. Сиёсий бюро аъзолари орасида у энг ёшларидан бири эди. У элликка 
яқинлашиб қолган ва энг ишчан котиб деб тан олинар эди. Дипломатия соҳасида мартабага 
эришди, бизлар учун сиёсий жиҳатдан айрича аҳамиятли бўлган мамлакатларда бағоят 
пухталик билан, аниқ мақсадни кўзлаб иш кўрарди. Шимолий Кореяда, Вьетнамда, Кубада ва 
Хитойда маслаҳатчи, сўнгра элчи бўлди, унинг хизматлари юксак баҳоланди ва ўша ердан, ўша 

---

Охирзамон нишоналари (роман). Чингиз Айтматов