Microsoft Word Laboratoriya 1 узб

---

1 - Laboratoriya ishi 
Karbyuratorli dvigatellarning batareyali va kontakt-tranzistorli 
tutantirish tizimlari, tuzilishi va ishlashini o’rganish 
ishning maqsadi: Karbyuratorli dvigatellarning qo’tlash tizimining ish bajarish 
tartibini, detallarini va tuzilishi sxemalarini o’rganish, qo’tlash tizimi, tutandirish 
svechasi, tutantirish katushkasi, tuzilishi va ishlash tartibi bilan tanishish. 
Umumiy ma`lumot: Karbyuratorli va gazli dvigatellarda qisil
гan ishchi 
qorishma qo’tlash svechasining elektrodlari o’rtasidagi uchqun razryadi bilan 
tutandiriladi. Uchqun razryadining 18…20 kVt tan kam bo’lmasligi kerak.
İshchi aralashmaning to’liq yonishi uchun sekundning bir necha mingdan 
biridek vaqt sarflanadi. Shuning uchun ishchi aralashmani porshenning yuqori yo’li 
tochkasiga bormasdan avval yondirish kerak bo’ladi, ya
ǵnıy bir qancha avvaliroq.
Uchqun razryadining boshlanish vaqtidagi kolenchatiy valining krivoshipining 
tepa yo’li no’qtasiga etmaganidagi bo’rchagini tutandirishdagi ozıqlan
гan bo’rchagi 
deb ataydi.
Dvigatelning berilgan ish rejimida eng kóp quvvatlikni va yonilg’ining eng kam 
nisbiy sarflanishini taminlovchi tutandirishning ozıqlan
гan bo’rchagini optimal 
bo’rchag deb ataydi.
Har xil dvigatellarda tutandirishning ozıqlan
гan bo’rchagining optimal holati 
0…30
0
orasida bo’ladi. Bu bo’rchak oralig’i kolenvalning aylanish soniga, tushadigan 
kuchga, qo’llaniladigan yonilg’ining naviga va boshqa ham faktorlar
гa bog’liq. 
Masalan, kolenvalning aylanish soni ko’p bo’lgani sari yonish processi tez o’tadi, 
shuning uchun tutandirishning ozıqlan
гan bo’rchagi ko’p bo’lishi kerak.
Dvigatelga tushadigan kuch ko’paysa tutandirishning ozıqlan
гan bo’rchagini 
kamaytirish, al kamaysa ko’paytirish kerak.
Dvigatelning ish rejimiga qarab tutandirishning ozıqlan
гan bo’rchagi avtomat 
ravshda roslanadi, agar yoqilg’i navi o’zgarsa, unda uni qo’l bilan o’zgartiradi.
Shunday qilib, karbyuratorli dvigatellarda tutandirish tizimi tómengiqo’yidagi 
kernewliliktegi tokni yuqori joqarı kernewliliktegi tokgqa va uni uchqunlatuvchi 
svechalar orasida o’z vaqtida taqsimlab berish uchun xizmat qiladi.
Uchqinlatish uchun yuqori tokni akkumulyator batareyasidan yoki magnetodan 
oladi. Batareyadan tutandirish tizimi avtomobil dvigatellarida, al ishga qo’ıish 
dvigatellarda magneto qo’llaniladi.