Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 1-mashq. Qavs ichidagi so‘zlarni kerakli shaklda qo‘ying. 
1. Dars (tugamoq) yana yigirma daqiqa bor. 2. Telefonda uning ovozi 
juda yomon eshitildi, shuning uchun men (baqirmoq) gapirdim. 3. Taksiga 
(o‘tirmoq) haydovchidan so‘radim: “Sheraton” mehmonxonasigacha taksi 
haqi necha pul?” 4. Ertalab do‘sting seni (ko‘rmoq) keldi. Sen kech qaytding, 
u seni (kutmoq) zerikdi va ketib qoldi. 5. Eshik qo‘ng‘irog‘i jiringladi. 
Eshikni ochdim – bir guruh kursdoshlarim katta guldastani (ko‘tar) xonaga 
kirdilar. 6.Sen meni (kechimoq) hech qayoqqa ketmayman.
 
2- mashq. Nuqtalar o‘rniga kerakli qo‘shimchalarni qo‘ying:
-gancha, -guncha, -gani. 
1. U xonaga shoshilib, qo‘lida kitob ko‘tar… kirib keldi. 2. Oxirgi raund 
tuga… hali 5 daqiqa bor. 3. Men kiyin…, sen choy ichib tur. 4. Zafarning 
maqolasi gazetada chiqdi, u xursand bo‘lib, gazetani qo‘lida 
ushla…do‘stlariga ko‘rsatish uchun yugurdi. 5. Menga ruxsat bersangiz, 
qo‘limni yuv…chiqmoqchiman. 

 Tinglang. 
Xorazm
 
 

 Savol va topshiriqlar: 
 
I. Savollarga javob bering. 
 Xorazm qadimda qaysi hududda joylashgan? 
 “Avеsto”da bayon qilingan voqеalar, asosan, Arianam Vayja 
mamlakatida bo‘lib o‘tadi” jumlasidagi “Arianam Vayja” qanday ma’noni 
bildiradi? 
 “Avesto” qanday kitob? 
 Qadimgi xorazmliklar qanday fanlar bilan shug‘ullanganlar? 
 Qo‘yqirilgan qal’a ibodatxonami? 
 Qo‘yqirilgan qal’ada qanday hujjat topilgan? 
 “Mouru”, “Gava” nomlari qanday joy nomlarini anglatadi? 

---

143
II. Gaplarni to‘g‘rilang. 
 „Avesto“da faqat Eron haqida ma’lumot berilgan, chunki u Eronda 
topilgan. 
 Xorazmda X asrdan boshlab matematika fani paydo bo‘lgan. 
 Milodiy I ming yillikning boshlariga kеlib, Markaziy Osiyoning nisbatan 
rivojlangan hududlarida birinchi davlat uyushmalari paydo bo‘ldi. 
 Xorazmning madaniy yodgorligi Qo‘yqirilgan qal‘asidir, u harbiy 
qo‘rg‘on bo‘lgan. 
 Xorazmning yirik sug‘orish inshootlari XVII-XIX asrlada vujudga 
kelgan.