Microsoft Word tahorat ziyouz com doc

Qasr o‘qishlik vojib bo‘ladigan safar masofasi 
Qasr o‘qishlik vojib bo‘ladigan safar, deb piyoda kishining uch kunlik yo‘l yurgandagi 
masofaga aytiladi. Musofir subhdan zavolgacha yo‘l yursa, bir kun yo‘l yurdi, deb 
hisoblanadi. Ushbu yo‘lni o‘rtacha yurish bilan bosib o‘tmoqlik e’tiborga olingan. O’rtacha 
yurish, deganda tuya va piyoda kishining yurishi kabilarga aytiladi. Hozirda bu masofa 
kamida sakson bir kilometrni o‘z ichiga oladi. Ushbu masofadan kamroq yerga yo‘l olgan 
kishi musofir hisoblanmaydi. Agar ushbu sakson bir kilometr masofani avtomobilda yoki 
samolyotda oz fursatda bosib o‘tsa ham, namozlarini qasr qilib o‘qishi vojib 
bo‘ladi.Chunki namozni qasr qilib o‘qishlik safar mashaqqatini ketkazish uchun yo‘lga 

---

Ustoz va shogird (Imom Abu Hanifa va Imom Abu Balxiy savol-javobi) 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
68
qo‘yilmagan. Balki bu asliga qaytishdir. Zero, aslida namozni dastlab ikki rakatdan o‘qish 
farz bo‘lgan, keyinchalik safardagi namozlar shu holida qolgan, muqimdagilar uchun esa 
ikki rakat ziyoda qilingan. Mabodo, musofirga yengillik qilish uchun qasr qilib o‘qish 
buyurilganda, asli to‘rt rakatli namozlar ikki rakat qilingan bo‘lar edi. Lekin aslida to‘rt 
rakatli namoz bo‘lmagan, ular ikki rakatdan bo‘lib, keyinchalik muqim kishilar uchun ikki 
rakat ziyoda qilinib, to‘rt rakatli namozlar joriy qilingan. Musofirlar uchun esa asli 
boshida farz qilingan namoz o‘z holida qoldirilgan. Oisha onamizdan qilingan rivoyat 
bunga dalolat qiladi. Musofir o‘zi yashab turgan makonining tomlari, daraxtlari 
ko‘rinmaydigan joydan boshlab namozlarni qasr o‘qiydi. Qasr o‘qishlik uchun o‘sha 
joyning binolariga tutashgan bog‘lardan ajrab chiqish shart emas. Chunki bog‘ yashash 
joyi, deb e’tiborga olinmaydi. 
Agar musofir bir o‘ringa kelib, shu yerda ketma-ket o‘n besh kun yoki undan ko‘proq 
vaqt turishni niyat qilsa, erki o‘z qo‘lida bo‘lsa, namozlarini shu turgan makonda qasr 
o‘qimaydi. Balki muqim kishilardek to‘la o‘qiydi. Ammo o‘n besh kundan ozroq turishini 
niyat qilsa, muqim, deb e’tibor qilinmaydi. Agar kishi safarni qasd qilib yo‘lga chiqsa, 
keyin safar masofasini bosib o‘tmay, orqasiga qaytsa, namozlarini butun o‘qishligi vojib 
bo‘ladi. Chunki endi u safar qilish niyatidan qaytdi. 
Xuddi shuningdek, safar masofasini qasd qilib yo‘lga chiqsa-yu, ammo hali bu masofani 
bosib o‘tmay, bir o‘rinda o‘n besh kundan ko‘proq turishini niyat qildi. Shu holda ham u 
namozlarini butun o‘qiydi. 
Agar musofir bir yerda o‘n besh kundan kamroq turishini qasd qilsa yoki umuman 
istiqomatni niyat qilmasa yo erki o‘zida bo‘lmasa-da, qancha muddat shu o‘rinda 
turishini bilmasa, bu kishi o‘sha yerda bir necha yil yashasa ham, musofir hisoblanadi. 
Namozlarini esa qasr qilib o‘qishi vojib bo‘ladi. 
(Harbiy xizmat qilayotgan yigitlar istiqomatni niyat qilisha olmaydi. Chunki ularni bir 
yerda ko‘p muddat turishlik ixtiyorlari o‘zlarida emas. Shuning uchun ular xizmat 
safarida ikki yil yursalar ham, namozlarini qasr qilib o‘qishadi... - tarj.) 
Agar kishi safar qilib, yashab turgan joyidan tashqariga chiqsa va biror narsasi esiga 
tushib uyiga qaytsa, to yashash joyiga kirguncha musofirligi botil bo‘lmaydi. Chunki u 
safar niyatidan qaytgani yo‘q. 
Vatan ikki qism bo‘ladi 
1. Asliy vatan. Asliy vatan, deb inson o‘zi tug‘ilib o‘sgan yoki uylanib, o‘sha joydan 
o‘ziga vatan qilgan yoki o‘zi u yerda tug‘ilmagan bo‘lsa-da, doimiy ish joyi bo‘lib qolgan 
makonga, garchi u yerda xotini bo‘lmasa ham, asliy vatan, deyiladi. Kishining asliy 
vatani shu kabi boshqa vatan hosil qilmasa, soqit bo‘lmaydi. Misol uchun bir kishi 
Namanganda tug‘ilib o‘sgan bo‘lsa, bu uning asliy vatani hisoblanadi. Endi shu inson 
Toshkentga borib, o‘sha yerda uylansa yoki biror uy sotib olib doimiy yashashni qasd 
qilsa, bu yer uning asliy vataniga aylanadi. Endi u Toshkentdan tug‘ilib o‘sgan sobiq 
vatani Namanganga safar qilsa, modomiki, Namanganda kamida o‘n besh kun turishni 
niyat qilmasa, musofir hisoblanadi. Chunki asliy vatanini keyingi asliy vatan botil 
qilyapti. Bir asliy vatanni ikkinchi asliy vatan botil qilishi uchun ular o‘rtasida safar 
masofasi bo‘lishligi shart emas. Misol uchun kishi Chustda tug‘ilib o‘sdi, keyin uylanibmi 
yoki doimiy yashash uchunmi, Namanganga ko‘chib o‘tdi. So‘ngra u safar qilib 

---

Ustoz va shogird (Imom Abu Hanifa va Imom Abu Balxiy savol-javobi)