Microsoft Word tog burguti ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
5
бош ёрмайди. 
– Лаънат ўша келгиндиларга! Оқ ит, қора ит – барибир ит. Мақсад битта: ўзбекнинг 
бойлигини талаш. Газетасида ҳам фақат ёлғон ёзилган. Халқни атрофдаги воқеалардан 
ғофилликда ушлаб турмоқ ниятида фақат Германия ва Франция ҳақида мақолалар босади 
газеталар.
Абдураҳмон жевачи суҳбатдошлари фикрини жим ўтириб эшитгач, ахийри тилга кирди:
– Ҳар иккингиз ҳам ҳақсиз. Лекин ҳеч бир миллат учун эрк ва озодлик ўз-ўзидан келиб 
қолмайди. Қуруқ қошиқ оғиз йиртар. Гап билан иш битмайди. Халқни курашга чоғлаш керак. 
Эрта-индин Самарқанд, кейин Тошкент халқи қўзғолон кўтаради. Қўзғолон бу “Ё ҳаёт, ё ўлим!” 
дегани, учинчиси бўлиши мумкин эмас. 
Абдураҳмон жевачининг гапларидан Назархўжа эшоннинг анча кўнгли тўлди. Ҳа, бу тоғ 
бургути озодлик йўли, ҳурлик йўли қўзғолон эканлигини тўғри тушунтирди. Қўзғолон режаси 
ҳам роса пишиб етилганга ўхшайди. 
Абдураҳмон жевачининг шаталибликлар ичида обрўйи баланд. Шаталибликлар асли манғит 
уруғининг бир бўлаги. Улар бу ерлардан чамаси икки юз йил олдин қўним топишган, ҳозирда 
ўлканинг катта қисмида яшашади. Улар тоғ орасида бир неча ой туриб бирорта ҳам тирик 
жонни учратмагач, сувли тоғ ёнбағрига чодир тикишган. Шу-шу шаталибликлар Қўҳнабозор 
қишлоғини макон тутган. Ҳамма тоғ қишлоқлардагидек бу ерда ҳам йўл бўйида жойлашган сой 
тўлиб оқмоқда. Бу йил Бургуттоғи тепасида саратонда ҳам қор аримади. Сойнинг икки 
томонидаги ёнғоқзорлар, узумзорлар, тутзорлар ичида қишлоқнинг тошдан пахсали, синчли 
гувалак уйлари кўзга ташланиб туради.
Абдураҳмон жевачининг уйи қишлоқ марказидан унча олис эмас. У отни ўз ҳолига қўйиб 
берди. Саман уй томон яқинлашганини сездими ёки эгасини ўз хонадонига тезроқ элтгиси 
келдими, юришини тезлаштирди.
Жевачи бу пайт ўзи биладиган бир қўшиқни хиргойи қилиб борарди. Бу қўшиқни унга бир 
вақтлар чўпонлар ўргатган эди: 
Қоралар, қоп-қоралар, 
Ошиқ-мошиқни мўралар. 
Икки ошиқ бир бўлса, эй, 
Қўймайди бахти қоралар. 

Абдураҳмоннинг ўзича қўшиқ тўқигиси келиб кетди. Лаблари пичирлаб, қофия қидирди, 
тўрт сатр бир-бирига мос келгандай ҳам бўлди. Лекин у қўшиққа ўхшамади: 
Тезроқ юргин, тўпичоқ, 
Кўзлари мунчоқ-мунчоқ. 
Ёв келмоқда юртимга, 
Қиличлашай отамдек. 
От сой бўйи билан қишлоқ этагига яқинлашди.
Жевачи яна қўшиқ тўқимоқчи бўлди. Аммо Назархўжа эшоннинг русларнинг Жиззахга 
ҳужум қилиши ҳақидаги гапларини эслаб, кайфияти бузилди. Ахир Жиззахда бошланадиган 
тўполон бўрони Форишга етиб келиши аниқ.
От ҳовли этагидаги булоқ ёнига келиб сув ича бошлади. 
– Абдураҳмон, болам, сенмисан? – дея овоз берди онаси. 
Рўпарасида ўтирган онасини кўрмагани Абдураҳмонни хижолатга солди. Шу маҳал уйдан 
болалари шошиб чиқишди. Жевачи хуржундаги совға-саломларни, Самарқанд нони ва 

---

Анвар Жавлонов. Тоғ бургути (қисса)