Microsoft Word Yangi texn doc

sharoitdagi o’zlashtirish sur’ati bilan aniqlashni taklif etdi. B.Blum talabalar 
qobiliyatini turli fanlarni o’qitilishida, materialni o’rganish uchun cheklanmagan 
vaqtdan foydalanishni taklif etadi. Va u talabalarni quyidagi toifalarga ajratadi [1].  
 
1. Kam qobiliyatlilar (5 foiz atrofida) juda ko’p vaqt sarflanganda ham 
belgilangan bilim va ko’nikmalar darajasini egallay olmaydilar.  
 
2. Iqtidorli bolalar (5 foiz atrofida), ular boshqalarni kuchi yetmagan 
topshiriqlarni uddalaydilar va yuqori sur’atda o’zlashtiradilar.  
 
3. Oddiy qobiliyatli talabalar - ular ko’pchilikni tashkil etadilar (90 foiz 
atrofida) va o’zlashtirish qobiliyatlari ajratilgan vaqtga bog’liq bo’ladi.  
 
Bu ma’lumotlar asosida, o’quv jarayoni to’g’ri tashkil etilsa va unga ajratilgan 
vaqt qat’iy cheklanmasa, 95 foiz talabalar materialni to’la o’zlashtirishga erishishlari 
mumkin, qolganlari esa to’la o’zlashtira olmaydilar degan fikrga kelindi.  
Agar o’qish shartlari (uslublar, usullar, o’quv materiali, ajratilgan vaqt) barcha 
uchun bir xil bo’lsa, talabalarning ko’pchiligi bilim va ko’nikmalarni egallashda 
«o’rtacha» natijaga erishadilar. Talabalarning qobiliyati bo’yicha taqsimlanishi va 
ular erishgan o’quv natijalari yoyilmasi orasidagi bunday bog’liqlik B. Blum 
tajribasida ham tasdiqlandi. U talabalar qobiliyatlarini o’qitishdan oldin aniqladi va 
o’quv natijalariga ko’ra yuqori qobiliyatli talabalar yuqori ko’rsatkichga, o’rtacha 
qobiliyatlar esa o’rtacha va past qobiliyatlilar - past ko’rsatkichlarga erishganliklarini 
qayd kildi. Lekin, odatdagi o’qitishdan farqli holda, o’quv jarayonini eng maqbul 
holda tashkil etilsa (eng avvalo o’qitish sur’ati bo’yicha), o’quv materialini deyarli 
barcha talabalar tomonidan o’zlashtirishga erishilgan. Bu holda talabalar qobiliyatlari 
va o’zlashtirish natijalari o’rtasidagi bog’liqlik sezilarli darajada pasayadi, ya’ni faqat 
yuqori qobiliyatli talabalargina emas, balki o’rtacha va past qobiliyatlilari ham yuqori 
darajalarga erishishlari mumkin. Shunday qilib, to’la o’zlashtirish modeliga 
asoslangan o’qitishning asosiy belgilaridan biri, deyarli barcha talabalar erisha