100
4.5. 5-СОНЛИ НАЗОРАТ ВАРАғИ: ОЧИҚ
МАЪЛУМОТЛАР
БИЛАН ИШЛАШ
G
Маълумотлар олиш манбасини текширинг.
Агарда манбага ҳавола бўлмаса, бундай маълумотларга ишонмаслик керак,
уларни қайта текшириш лозим. Бундай маълумотлар базаси жуда паст
баҳоланади.
G
Маълумотлар қандай форматда берилган?
xls., csv. — яхши маълумотлар базаси, docx, pdf — бу database эмас.
G
Маълумотларга OpenRefine ёки Excel да ишлов берамиз.
G
Ҳар бир ўзгарувчан жиҳат алоҳида устунда бўлишини кузатамиз.
G
Ҳар бир ўзгарувчан жиҳат таърифи алоҳида сатрда бўлишини кузатамиз.
G
Ўзгарувчан жиҳатлар гуруҳи учун алоҳида жадвал бўлишини кузатамиз.
G
Алоҳида жадваллар умумий устун билан бирлаштирилишини кузатамиз.
101
4.6. ЖУРНАЛИСТНИНГ МАС БЎйИЧА ИШ
ДАФТАРИ
1-машқ.
Манба — инсоннинг ишончлилигини текширинг.
1қадам
Бу одамнинг ушбу турдаги ахборотдан
фойдаланиш имкони
борми?
2қадам
Унинг хабарида ахборотни тасдиқлаш учун яроқли маълумот
лар борми?
3қадам
Ушбу манба аввал ҳам ахборот берганми ва у ўз тасдиғини
топганми?
4қадам
Унинг асослари қандай?
5қадам
Бу манба очиқми ёки номини тилга
олмасдан чоп этишни талаб
қиладими?
6қадам
Ундан кенгроқ ахборотга эга манба борми?
2-машқ.
Интервью олишда юқори даражали медиасаводхонликка эга бўлиш керак, чунки
сунъий ноаниқлик яратиш бўйича қатор усуллар, бошқача айтганда, ахборотни
манипуляция қилиш усуллари мавжуд. Бундай усуллардан фойдаланиш “манипу-
лятив риторика” деб аталади. Бундай усуллар қўлланилишига дуч келганмисиз?
Ўз амалиётингиздан
мисоллар келтиринг, уларни таърифланг.
Do'stlaringiz bilan baham: