Gemadsorbsiya reaksiyasi. Viruslarni indikatsiya qilish usullaridan biri, ularkirib ko‘payayotgan (reproduksiya) hujayraning yuzasi eritrotsitlarni adsorbsiya qilish qobiliyatiga asoslangan. bu esa gemadsorbsiya reaksiyasi deyiladi (25b-rasm). Gemadsorbsiya ham gemagglyutinatsiya reaksiyasiga o‘xshash mexanizimga ega. Gemadsorbsiyalash xossasiga ega bo" lishi virus yuqtirgan hujayra membranasida virusga xos maxsus oqsillar- gemagglyutininlarning joylashganiga bog‘liq boiib, eritrotsitlarda bu oqsillarga komplementar retseptorlar bo‘ladi va shuning uchun ham ular virus bilan zararlangan hujayralar yuzasiga adsorbsiyalanadi. Bu reaksiyani qo‘yish uchun viruslar bilan zararlangan hujayra kulturasira eritrotsitlar (ko‘proq tovuq, dengiz cho‘chqachasi, maymun va odamning
58
О (I) eritrotsitlari ishlatiladi) suspenzivasi qo'shiladi. Ma'lum vaqtdan
so'ng hujayralar natriy xloridning izotonik eritmasi bilan yuviladi.
larkibpda viruslar bo'lgan hujayralar vuzasida eritrotsitlar yopishganicha
qoladi. Yorug'lik mikroskopida ko'rish mumkin. Virus yuqtirilgan hujavra
kulturasiga tip maxsusligini namovon qiluvchi zardob qo'shilib saqlansa.
hujayralar gemadsorbsiya qilish qobilyatini vo'qotadi.ya'ni gemadsorbsiya
tormozlanib qoladi. Bu fenomen viruslarning identifikatsiyasida
qo'llaniladi.
Gemagglyutinatsiya reaksiyasi. Bu reaksiya suvuqlikdagi hujavra
kultu rasi yoki tovuq embrionining xorion-allantois yoki amniotik
suyuqlikdagi viruslarni indikatsiya qilish uchun qo'llaniladi.
Gemagglyutinatsiya reaksiyasida virus superkapsidi tarkibida
gemagglyutinin fermenti bo'lgan viruslar (gripp. paragripp) keltirib
chiqaradi, ya’ni virus ko'paygan hujayra kulturasiga tovuq. gkoz. dengiz
cho'chqachalari eritrotsitlari qo'shilsa. viruslar eritrotsitlarni bir-biriga
vopishtirib (26-rasm) qo‘vadi. Bu usulda viruslarning suyuqlikdagi titrini
suyultirish darajasiga qarab aniqlash mumkin. Virusologik amaliyotda
viruslarning indikatsiya qilishda keng qo'llaniladi.
го . о
o°
Do'stlaringiz bilan baham: |
