Mikrobiologiya va

Ishqoriy agar (IA). Qattiq muhit: oziqli agar. pH 7.8. Oldingi muhitga o‘xshash, vabo vibrioniga elektiv hisoblanadi.
Myuller muhiti. Tif-paratif bakteriyalar uchun elektiv hisoblanadi, chunki ular ichak tayoqchasiga nisbatan tetrationat natriyga (bu birikma oziqli bulonga Lyugol eritmasi va natriy giposulfit qo‘shilganda hosil bo‘ladi) deyarli chidamli.
Tuxum sarig‘ining tuzli arari (TSTA). Muhitning tarkibida natriy xiorid yuqori konsentratsiyada (8-10%) bo‘ladi. Bu esa, stafilokokkning o‘sishi uchun to‘sqinIik qilmay, balki muhitni shu mikrob uchun elektiv holatga keltiradi. Muhit letsitovitellaza hosil qiladigan stafilokokklarni shunday ferment ajratmaydigan stafilokokklardan farq qilishga yordam beradi. Shu muhitda letsitovitellaza musbat mikrob koloniyalari atrofida sadaf rangli halqa hosil bo‘ladi (ferment tovuq tuxumi sarig‘idagi letsitini parchalaydi, shuning uchun eritilgan va 45°C gacha sovitilgan oziqli, tuzli agarga tuxim sarig‘i qo‘shiladi).


80

Differensial-diagnostik muhitlar

Giss muhiti. 1% li peptonli suvga 0.5% uglevodlardan biri alohida- alohida (glyukoza. laktoza. maltoza, mannit va boshqalar) va Andrede indikatori (NaOH ning 1 gram, eritmasidagi nordon fuksin) qo‘shiladi. So'ngra probirkalarga quyilib. ichiga po⁴kak (uzunligi 3 sm bo‘lgan shisha naycha, uning bir tomoni berk) solinadi. Po'kak shisha naycha uglevodlarning parchalanishi natijasida hosil bo'ladigan gazsimon mahsulotlarni yig‘ish maqsadida solinadi. Oquvchan bug⁴ yoki 0,5 atm bosimidagi bug⁴ bilan sterillanadi; bunda-po'kak oziqli muhit bilan to⁴Iadi. Muhit 7,2—7.4 pH da rangsiz bo'lib, uglevodlar parchalangandan so⁴ng qizil tusga kiradi.
Sanoatda uglevodli, VR-indikatorli (suvli havorang bo'yoq va rozol kislota aralashmasi) yarim suyuq muhitlar kukun shaklida paketlarda ishlab chiqariladi. VR-indikatori neytral reaksiyali muhitda rangsiz bo*lib, nordon muhitda ko⁴k, ishqoriy muhitda esa qizil rangga aylanadi. Hosil bo’ladigan gaz yarim suyuq agar ustunchasini parchalab yuboradi.
Endo muhiti. Kukun shaklda paketlarda chiqariladi. U quritilgan oziqli agar, 1% li laktoza va indikator - asosiy fuksin, rangsizlantirilgan natriy sulfitdan tashkil topgan. Ishlatishdan oldin ma’lum miqdordagi kukun distillangan suvga solinadi. qaynatiladi, so*ngra Petri kosachalariga quyiladi. Yangi tayyorlangan muhit rangsiz yoki oq pushti rangli bo⁴ladi.
Laktoza musbat bakteriyalarning koloniyalari metallga o‘xshab yaltiraydigan, to'q-qizil rangga bo'yaladi: laktozamanfiy bakteriyalar esa rangsiz koloniyalarni hosil qiladi, chunki fuksin ma'lum muhitning pH da rangsiz bo⁴Isa, laktoza parchalanishi natijasida hosil bo'lgan kislota muhitning pH ni nordon tomonga o'zgartiradi va fuksin natriy sulfitdan ajralib qizaradi, bu esa bakteriya koloniyasining qizil rangga bo⁴yalishiga olib keladi.
Levin muhiti. Kukun ko'rinishida paketlarda chiqariladi. U quritilgan oziqli agar bilan laktoza, K,NR0₄, metilen ko‘ki va eozindan tashkil topgan. Endo muhiti kabi tayyorlanadi. Muhit to*q-binafsha rangda bo'ladi. Laktoza musbat bakteriyalar to‘yingan, havo rangli, laktoza manfiylar

• 
  rangsiz koloniyalarni hosil qiladi. Buning mexanizimi ham Endo muhitidagi kabi kislota hosil bo‘lishiga asoslangan. Laktoza parchalansa muhitning pH nordon tomonga surilish natijasida muhitning to‘q binafsha rangi o‘zgarib metilin ko‘ki ta’sirida koloniya to‘q havo ranggiga kiradi. Masalan, ichburug⁴ qo*zg‘atuvchilari laktozani parchalamaydi, muhit
  

81

Tekshirilayotgan material	Qo‘lIanilayotgan muhitlar	Ekish tartibi
Chipqon, flegmona yaralaridan yiring, to'qima suyuqligi	QA, Qandli bulon, Endo, Saburo muhiti	Material gomogenizatsiyalanadi va 10—20% fosfat buferida yoki peptonli suvda suspenziya tayyorlanadi va ekiladi.
Siydik	QA, Qandli bulon, Endo, Saburo muhiti	0,002 ml. Gold usulida ekiladi
Balg‘am va bronx yo‘llari yuvindisi	QA, qandli bulon. SHA, Ploskirov, Saburo muhitlari	Tuginchalari bo‘Isa gomogenizatsiya qilinadi, ekiladi.
Tamoq burun halqumdan olinean surtma	QA, ShA, sut yoki tuxum sarig‘i qo‘shilgan tuzli agar	Meningokokk yuqumli kasalligiga shubha qilinsa ShA qoMlaniladi.
Najas	Endo. Ploskirov, VSA, Saburo muhitlari, QA	Material gomogenizatsiyalanadi va 10% fosfat buferida yoki peptonli suvda suspenziya tayvorlanadi va ekiladi.

82