Mikrobiologiya va

Laboratoriya tashxisini birinchi bosqichida bakterioskopik usuldan
foydalaniladi.
Bunda yiringli jarayonlarda yalligiangan a'zolardan yiring yoki ekssudat olinib. preparat (surtma) tayyotiab Gramm usulida bo‘yaladi (50-rasm) va mikroskop ostida kuzatiladi. Surtmada Grammusbat bo'yalgan va uzum shingiliga o’xshagan sharsimon mikroorganizmlar ko'rinsa, unda stafilokokk mikrooorganizmi borligi aniqlangan boiadi. Bakteriologik usulda: yiring yoki ekssudatni sut tuzli agar yoki tuxum sarig‘i qo‘shilgan tuzli agar, 5%li qonli agar va boshqa oziq muhitlarga ekib. keyin mikroorganizmlar ekilgan Petri kosachalarini 18-24 soatgacha termostatda saqlanadi.
Ikkinchi bosqichda esa mikroorganizmlar ekilgan Petri kosachalari termostatdan olinib, unib chiqqan koloniyalar o‘rganiladi. Agarda gumonli koloniyalar borligi aniqlansa, unda bu koloniyadan surtma tayyorlab, Gramm usulida mikroskop ostida kuzatiladi va sof kultura ajratib olish uchun qiya qotirilgan oddiy agarga ekib 18-24 soatgacha termostatda qoldiriladi.


ш


qjfl» ЧПЁ2Г


К J

49. 
    rasm. Stafilokokklar
    

183

Uchinchi bosqichda 18-24 soatdan keyin qiyshiq agar termostatdan olinib, unda o'sib chiqqan kultura o'rganilib. patogenlik belgilarini aniqlash maqsadida — plazmakoagulaza reaksiyasi qo'yiladi. Buning uchun ikki maila suyultirilgan qon plazmasi 0.5 ml dan probirkalarga quyiladi va ularga qovuzloq yordamida tekshirilayotgan stafilokokning sof kulturasi solinadi va 37°C li termostatda 18-24 soatgacha qoldiriladi. Yuqorida ko'rsatilgan muddat tugagandan keyin tajriba natijasi kuzatiladi. Agar stafilokokk kulturasi plazmakoaglaza fermenti ajratib chiqarsa. unda plazma ivib qoladi (14-jadval).

Bundan tashqari. yana bu yerda stafilokokk kulturasining antibiotikka sezgirligi ham aniqlanadi.
Toitinchi bosqichda o'rganilgan stafilokokk kulturasini patogenlik. antibiotikka sezgirligi. qonli agarlarda gemoliz zona hosil qiladigan kulturalarni patogen kultura deb hisoblanadi. Agarda ajratib olingan kulturada yuqorida ko'rsatilagn belgilarni birortasi bo'lmasa, unda patogenlikning boshqa belgi lari (dermonekrotik sinama. DNK-aza bor vo'qligi. gialuronidaza va boshqalar) aniqlanadi.
Ovqatdan zaharlanish holatlarida stafilokokkning etiologik rolini aniqlash maqsadida biologik usuldan foydalaniladi. Bunda zaharlanishga sabab bo'lgan ovqat qoldiqlari mushuk bolalariga yedirib ко' ri ladi yoki zond orqali me’daga yuboriladi.
Kuzatilayotgan ashyoda enterotoksin bo'lsa. 30-60 daqiqa dan so'ng mushuk bolalarida qayt qilish. ich ketish alomatlari paydo bo'ladi.
Ba'zi hollarda. plazmokoagulaza va letsitovitellaza bilan bir qatorda boshqa fermentlar-fibrinolizin. gialuronidazalar va quyonda o‘tkaziladigan dermonekrotik sinama qo'yib aniqlanadi.
Streptokokkli infeksiyasining laboratoriya tashxisi
Patogen steptokokklar - Streptococcus pyogenes - Streptococcaceae oilasi, Streptococcus avlodiga mansub bo'lib. angina, sepsis, septik endokardit, saramas. skarlatina va turli yiringli jarayonlarni keltirib chiqaradi.
Streptokokkidan chaqiriladigan bir qator kasalliklar surunkali kechishga moyil hisoblanadi. Tez-tez retsidivlar kuzatilib qiyin davolanadi (revmatizm. endokarditlar va b.). Patogen streptokokklardan tashqari og'iz bo'shlig'i va odam ichakida saprofit. nopatogen (enterokokklar) ham uchraydi.


184

Beigilari	S auj;us	S epidennidis	S saproph>ticus
5°-oXaCl li muhitda o’sishi