Mikrobiologiya va

~ qobiq,

- gp 125 (OIV-2).

- gp 41 (OIV-1)/ gp 36 (OIV-2)

- Matriks oqsili.

-1-24 (OlV-l)/r26(OIV-2)

- o‘zak (serdsevina)

7-RNK

8. 
   - Nuldeokapsid oqsili - r 7, r 9.
   
9. 
   - Teskari transkriptaza
   fermenti (pol)
   

82-rasm.


Virusning ko‘paytiriIishi. Virus limfotsitlaming normal hujayrasida ko'payadi, bundan tashqari. shimpanze maymunlari organizmida kasal qo'zg'atib ko'payadi. Undiriluvchi hujayra kulturasi T-hujayraviy leykoz bilan og'rigan bemordan olib tayyorlanadi va undan virusni o‘stirish uchun foydalaniladi. OIV T8 supressor va killerlarda ko‘paymaydi, asosan T 4
xelperlarda ko'payadi (83-rasm).
Replikatsiya jarayon natijasida toTiq virus zarrachalarining komponentlari yig'ilib bo’lgandan so‘ng, ya’ni hosil boigan viruslar hujayra membranasida hosil bo⁴Igan teshikdan tashqariga chiqadi. Hujayia membranada hosil boigan teshikni tiklab ulgurmaydi, shuning uchun uning ichidagi komponentlari shu teshikdan tashqariga oqib ketadi va natijada hujayra halok boiadi. Shuning uchun ham T-4 xelperlarning soni
kamavib ketadi.
Chidamliligi. Virus tashqi muhit sharoitiga nihoyatda chidamsizdir. 56—60 gradusda 30 daqiqa qizdiriiganda virusning aktivligi 100—1000 marta pasayadi. Turli antiseptik moddalarga - etanol, atseton, efir, 0.2% Na gipoxlorit, 0,3% perikis vodorodli eritmasi, 0,5% lik fenol eritmasi


281




va boshqa dezinfeksiya qiluvchi moddalarga juda ta'sirchan. Quritilganda uy haroratida 4—5 kun saqlanadi. Ultrabinafsha nurlar va ionlovchi radiatsiyaga chidamli.
Virusning antigen tuzilishi. Virion mag'zidagi oqsillar \a qobiq glikoproteinlari (gp - 160) antigenlik xususiyatiga ega. Turli geografik zonalarda ajratib olingan OIV shtammlarida katta farq borligi aniqlangan. Bemor va virus tashibvuruvchi shaxslar organ izmidagi OIV ning antigenlik xususiyatlari o'zgaradi. Bu holat virusga antitelalar va hujayraviy immunitet ta siridan «yashirib» qolish imkonini beradi, bu esa navbatdagi infeksiyaning surunkali holatga o'tishiga sabab bo'ladi. OIV irsiy jihatdan
о zgaruvchan bo'lib. bu holat virusning yangi genotiplarining hosil boiishiga olib keladi.
Epidemiologiyasi. Infeksiya manbayi boiib. bemor odamlar yoki virus tashib yuruvchilar hisoblanadi. OIV virusi spermada, qonda. so lakda. ko'z yoshida. siydikda. orqa miya suyuqligida, terida. ko'krak sutida topilgan. Odamlarga zararlangan qon quvilganda, a'zolar ko'chirib
о tkazilganida turli jarrohlik aralashuvlarida steril boimagan asboblardan foydalanilganida yuqadi. Onadan homilaga yoidosh orqali ham o'tadi. Tibbiyot xodimlariga tirnalgan teriga zararlangan qon tomchisi tushganda ham yuqadi. Gomo - va biseksualistlarda kasallik asosan jinsiy voi orqali yuqadi.
Kasallaining 1-2 % ni yosh bolalar tashkil qiladi. Onaning suti orqali, yo ldosh oiqaii, gemofiliya bilan kasallangan bolalarga qon quyganda va boshqa hollarda bolalarga kasallik yuqadi. Katta yoshdagi bolalarda 'asallik asosan narkomanlar orasida uchraydi.
Kasallikning patogenezi. Kasallikda inkubatsion davr bir necha °} an ii necha yilgacha davom etadi. Shuning uchun bu kasallik sekin ,:echadigan kasalliklar guruhiga kiradi. Kasallik ko'pincha virus tashib /uruvchilik bilan oiadi.
Organizmga tushgan virusning reproduksiyasi asosan T-4 limfotsitlarda, xe perlarda о tadi va ular halok boiadi. Hujayra ichida ko‘paygan virus uja)iadan tashqaiiga to'da boiib chiqayotganida xo‘jayin hujayra mem ranasining bir bo lagini o'zi bilan yulib olib chiqadi va u bilan o'zini niqoblaydi. Bu holat OITS virusini aniqlashni qiyinlashtiradi.


282