Mikroiqtisodiyot makroiqtisodiyot
Download 151.5 Kb.
|
Sheraliyev Bahtiyorjon Makroiqtisodiyoti (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Reja
- 1. Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablari
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI ANDIJON FAKULTETI MOLIYA VA MOLIYAVIY TEXNOLOGIYALAR YONALISHI SIRTQI 2-KURS TALABASI Sheraliyev Bahtiyorjon “MIKROIQTISODIYOT MAKROIQTISODIYOT “ FANIDAN REFERAT Makroiqtisodiyotda davriy rivojlanishi. Ish kuchi va Ishsizlik Reja:1. Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablari2. ishi kuchi Ishsizlik, uning turlari va darajasi3. Ishchi kuchi bozori. Ishchi kuchi Yalpi talabi va Yalpi taklifi nisbati 4.Aholining turmush darajasi va inflyatsiya 1. Iqtisodiy davrlar va iqtisodiy tebranishlarning sabablariMamlakatlarning iqtisodiy rivojlanish tarixini organish, ulardan hech biri uzoq muddatda bir tekis rivojlanmaganligi, aksincha, barcha malakatlar uchun davriy rivojlanish xos ekanligini korsatadi. Ishlab chiqarish, bandlilik va inflyatsiya darajasining davriy tebranishga iqtisodiy davr (tsikl)lar deyiladi. Ayrim iqtisodiy davrlar boshqalaridan otish davrining davomiyligi va faolligi bilan farq qiladi. Shunga qaramasdan ularning barchasi bir xil bosqichlardan tashkil topadi (3-chizma). Iqtisodiy davrlar tortta bosqichni oz ichiga oladi. Birinchi bosqich iqtisodiy rivojlanishning eng yuqori darajasiga erishilgan bosqich bolib, u «choqqi» deb yuritiladi. Bu iqtisodiyotda ish bilan toliq bandlik, ishlab chiqarish tola quvvatda ishlayotganligi, shuningdek, mahsulotlarning narx darajasining osish holati kuzatiladi. YaIM choqqi retsessiya choqqi potentsial YaIM trendi kotarilish iktisodiy davr pasayishning quyi nuqtasi vaqt t chizma. Iqtisodiyotning davriy rivojlanishiKeyingi bosqich pasayish (retsessiya) bosqichidir. Bunda ishlab chiqarish va bandlik darajalari kamayadi, ammo narxning osish darajasi pasaymaydi. Bu bosqich faol va uzoq davom etsagina narxning osish darajasi sustlashishi mumkin. Pasayishning quyi nuqtasida ishlab chiqarish va bandlik eng quyi darajaga tushadi va turgunlik davri boshlanadi. Kotarilish bosqichida ishlab chiqarish va bandlik darajasi asta-sekin oshib, ishlab chiqarish quvvatlaridan toliq foydalanish va toliq bandlik darajasiga erishiladi. Yuqorida takidlaganimizdek, iqtisodiy davrlar bir xil bosqichlarga ega bolsada, ammo ular davomiyligi va faolligiga kora ozaro farq qilib turadi. Shuning uchun ham iqtisodchilar, bu jarayonlarni iqtisodiy davrlar deb emas, balki iqtisodiy tebranishlar deb atash togri boladi deb hisoblashadi. Iqtisodiy tebranishlarning asosiy sababi sifatida iqtisodichilar uch omilni korsatadi. Birinchi guruh olimlar iqtisodiy tebranishlarning asosiy sababi texnika va texnologiyalarda roy beradigan ozgarishlar deb hisoblaydilar. Ularning fikricha fan-texnika yutuqlarini qollash natijasida iqtisodiyotda osish roy beradi. Masalan, avtomobilning yaratilishi yoqilgi sanoati, neft qazib chiqarish, ximiya, yol qurilishi materiallari sanoatlarining jadal rivojlanishiga sabab boldi. Yangi texnologiyalar ishlab chiqarish unumdorligini bir necha baravar oshirish, ilgari foydalanilmagan resurslarni ishga tushirish imkonini beradi. Texnik va texnologik yangiliklar doim ham yaratilavermasligi iqtisodiyotdagi tebranishlarga sabab boladi. Olimlarning yana bir guruhi iqtisodiy bosqichlarni siyosiy va tasodifiy vaziyatlarga boglashadi. Bu jarayonni monetar siyosatga boglaydigan olimlar ham mavjud. Yani, davlat qanchalik kop pul bosib chiqarsa, uning qadri shunchalik kamayib boradi, va aksincha, pul miqdori qanchalik kam bolsa, ishlab chiqarish kolamining pasayishi va ishsizlar sonining ortishi shunchalik tezlashadi. Xullas, iqtisodiy bosqichlarni narxlashga turli xil yondashuvlar mavjud. Ammo barcha iqtisodchilar, ishlab chiqarish va bandlilik darajalarini yalpi talab va boshqacha aytganda yalpi xarajatlar miqdoriga bogliq, degan fikrni qollab-quvvatlaydilar. Chunki, korxonalar oz tovar va xizmatlarini ularga talab bolsagina ishlab chiqaradi. Boshqacha aytganda, talab katta bolmasa, korxonalarda tovar va xizmatlarni katta miqdorda ishlab chiqarish foydali emas. Oz navbatida, ishlab chiqarishda bandlilik va daromadlar darajasi ham, aynan shu sababli, past boladi. Yalpi xarajatlar miqdori qanchalik kop bolsa, ishlab chiqarishning osishi katta foyda olib keladi. Shuning uchun ishlab chiqarish, bandlilik va daromadlar darajasi ortib boradi. Iqtisodiy tebranishlar sabablarini, ularga tasir etuvchi omillarni organish, iqtisodiy tebranishlar amplitudasini qisqartirish barcha hukumatlar makroiqtisodiy siyosatining muhim maqsadlaridan biridir. Download 151.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling