Mikroiqtisodiyot o’zbekiston Respublikasi Oliy Va O’rta Maxsus Ta’lim

 
3-Мавзу: Бозор иқтисодиётининг даврий ривожланиши. Ишсизлик.
Режа 
1. Иқтисодий даврлар ва иқтисодий тебранишларнинг сабаблари. 
2. Ишсизлик тушунчаси ва ишсизлик даражасининг ўлчаниши. 
3. Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари.А. Оукен қонуни. 
4.Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг келиб чиқиш сабаблари, намоён бўлиш шакллари ва 
ишсизлик даражасига таъсири. 
1. Иқтисодий даврлар ва иқтисодий тебранишларнинг сабаблари 
Мамлакатларнинг иқтисодий ривожланиш тарихини ўрганиш, улардан ҳеч бири узоқ 
муддатда бир текис ривожланмаганлиги, аксинча, барча малакатлар учун даврий 
ривожланиш хос эканлигини кўрсатади. 
 Ишлаб чиқариш, бандлилик ва инфляция даражасининг даврий тебранишга 
иқтисодий давр (цикл)лар дейилади. Айрим иқтисодий даврлар бошқаларидан ўтиш 
даврининг давомийлиги ва фаоллиги билан фарқ қилади. Шунга қарамасдан уларнинг 
барчаси бир хил босқичлардан ташкил топади (4-чизма). 
 
Иқтисодий
фаоллик чўққи рецессия чўққи потенциал ЯММ тренди
даражаси
кўтарилиш 
пасайишнинг
қуйи нуқтаси 
иқтисодий давр вақт t 
4-чизма. Иқтисодиётнинг даврий ривожланиши 
Иқтисодий даврлар тўртта босқични ўз ичига олади. Биринчи босқич иқтисодий 
ривожланишнинг энг юқори даражасига эришилган босқич бўлиб, у «чўққи» деб юритилади. Бу 
иқтисодиётда иш билан тўлиқ бандлик, ишлаб чиқариш тўла қувватда ишлаётганлиги, шунингдек, 
маҳсулотларнинг баҳо даражасининг ўсиш ҳолати кузатилади.

---

Кейинги босқич пасайиш (рецессия) босқичидир. Бунда ишлаб чиқариш ва бандлик 
даражалари камаяди, аммо баҳонинг ўсиш даражаси пасаймайди. Бу босқич фаол ва узоқ давом 
этсагина баҳонинг ўсиш даражаси сустлашиши мумкин. Пасайишнинг қуйи нуқтасида ишлаб 
чиқариш ва бандлик энг қуйи даражага тушади ва турғунлик даври бошланади.