Микроиқтисодиёт фани нимани ўргатади?

Мавзу: Микроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари.

Саволлар:

1. 
   Микроиқтисодиёт фани нимани ўргатади?
   
2. 
   Муқобил қиймат тушунчаси.
   
3. 
   Кичик доиравий айланиш моделини тушунтириб беринг.
   

1. 
   Микроиқтисодиёт фани нимани ўргатади?
   

Mikroekonomika (mikroiqtisodiyot) fani – jamiyatdagi cheklangan resusrslardan alohida xo’jalik yurutuvchi subyektlar va alohida iste’molchilar qay darajada foydalanishini o’rganadi.

2. 
   Муқобил қиймат тушунчаси.
   

Muqobil qiymat – bu voz kechilgan boshqa iqtisodiy iqtisodiy ne’mat qiymati bilan o’lchanadigan iqtisodiy ne’mat qimmatidir. Agar inson bir iqtisodiy ne’matni tanlasa, boshqa enkonomik ne’matdan voz kechishiga to’g’ri keladi. Masalan, 3 metrlik matodan kastum yoki shim tikish kerak. Lekin, material ikkalasiga ham yetmaydi. Natijada bittasini tanlash kerak bo’ladi. Qolgan bittasidan voz kechish kerak. Shimni tanlasak, kostumdan voz kechamiz. Ya’ni, shimning qimmati kastumga teng bo’lib, mumkin bo’lgan foyda va quvonchga teng. Unda shimning muqobil qiymati – kastum, kastumniki esa – shim bo’ladi.

3. 
   Кичик доиравий айланиш моделини тушунтириб беринг
   

Har qanday ekonomik tizimda tovarlar, xizmatlarning takror ishlab chiqarishning umumiy jarayonini resurslar, Tovar va xizmatlar, daromadlar va xarajatlarning doiraviy oqimi modelida tasavvur qilish mumkin. Uy xo’jaliklari ishlab chiqarish uchun zarur barcha resurslarni resurslar bozoriga yetkazib beradilar, korxonalar esa bu resurslarni sotib olib turli xil mahsulotlarga, xizmatlarga aylantiradilar., keyin ularni tayyor mahsulotlar va xizmatlar bozoriga yetkazadilar. ,,Resurslar – Tovar va xizmatlar’’ oqimiga qarama-qarshi yo’nalishda ,,daromatlar – xarajatlar’’ning ham doiraviy oqimi amalga oshiriladi.

Uy xo’jaliklari o’zlari yetkazib bergan iqtisodiy resurslar evaziga daromad oladi va ularni Tovar va xizmatlar iste’mol qilish uchun sarflaydilar.

Мавзу: Бозор мувозанатини таъминлаш моделлари

Саволларга жавоб беринг.

1. 
   Бозор мувозанати нима ва мувозанатга қандай омиллар таъсир кўрсатади?
   
2. 
   Бозорнинг динамик моделини тушунтириб беринг.
   
3. 
   Товарнинг максимал ва минимал бахоси хақида маълумот беринг.
   
4. 
   Бозор мувозанати ўзгаришини графикда тасвирлаб беринг.
   

1. 
   Бозор мувозанати нима ва мувозанатга қандай омиллар таъсир кўрсатади?
   

Talab va taklif egri chiziqlari bir nuqtada kesishganiga e’tibor berish lozim. Bu nuqta bozor muvozanati deb ataladi. Bu kesishish nuqtasidagi narx muvozanatli narx, miqdor esa muvozanatli miqdor deyiladi. Bu yerda muvozanatli narx $2 va muvozanatli miqdor 7 ta muzqaymoq.

Lugʻat muvozanat soʻzini turli xil kuchlarning tenglik holati sifatida ta’riflaydi va bu bozor muvozanatini ham ifodalaydi. Muvozanat narxda, xaridorlar sotib olishga tayyor va qodir boʻlgan tovarlar miqdori, sotuvchilar yetkazib berishga tayyor va qodir boʻlgan tovarlar miqdoriga teng boladi. Muvozanatli narx ba’zan bozorni tozalovchi narx deyiladi, chunki, bu narxda, bozorda hamma qoniqadi: xaridorlar istagan miqdorlaridagi barcha mahsulotlarini xarid qiladilar, sotuvchilar esa istagan miqdorlaridagi barcha mahsulotlarini sotadilar.

2. 
   Бозорнинг динамик моделини тушунтириб беринг.
   

Modelda talab, taklif va narxlarning bogʻliqliklarini vaqt oʻzgarishi

bilan bogʻlasak, model dinamik modelga aylanadi. Faraz qilaylik,

ma’lum vaqt oraligʻida (masalan, bu oraliq bir oy boʻlsin) bir birlik

tovarning bozor narxi P(t ) boʻlsin (ya’ni, tovar narxi bir oy ichida

oʻzgarmaydi). Tovarning bozor narxi P(t ) muvozanat narxga tengboʻlishi ham, teng boʻlmasligi ham mumkin. Agar biz T vaqt oraligʻini qarasak, u holda t 1,2,...,T qiymatlarni

qabul qiladi. P(1),P(2),..., P(T) – narx trayektoriyasini yoki dinamik model

trayektoriyasini beradi.

3. 
   Товарнинг максимал ва минимал бахоси хақида маълумот беринг.
   

Tovarning maksimal va minimal bahosi. Ba’zi vaqtlarda bozor

narxi davlat tomonidan oʻrnatiladi. Narx maksimal deyiladi, agar

oʻrnatilgan narx P

~ muvozanat narxdan kichik boʻlsa e P P 

~ ( e P -

muvozanat narx) va narxni maksimal narx P

~ dan yuqori belgilash taqiqlansa. Maksimal narx ba’zi bir mahsulotlarga aholini ushbu mahsulot bilan ma’lum darajada ta’minlash maqsadida davlat tomonidan oʻrnatiladi.

4. Бозор мувозанати ўзгаришини графикда тасвирлаб беринг.