Milliy daromad va milliy hisoblar tizimidagi boshqa daromad ko‘rsatkichlar Reja

• TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI IQTISODIYOT VA TURIZM FAKULTETI MOLIYA VA MOLIYAVIY TEXNALOGIYALAR YO’NALISHI 2-KURS 121– GURUH TALABASI XASANOVA SURAYYONING STATISTIKA FANIDAN TAYORLAGAN TAQDIMOTI

• Milliy daromad va milliy hisoblar tizimidagi boshqa daromad ko‘rsatkichlar
• Reja:
• 1. Dj. Хiksning daromad хaqidagi ta’limoti.
• 2. Yangi MHTda Dj. Хiks ta’limotiga kiritilgan aniqliklar.
• 3. Nominal va real daromad.
• 4. Milliy daromadni taqsimlash, qayta taqsimlash va oхirgi foydalanish statistikasi.
•  

Kirish.

• Milliy iqtisodiyotda mamlakat rivojini tavsiflovchi asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar toifasiga Yalpi Milliy Mahsulot(YaMM), Sof Milliy Mahsulot(SMM), Milliy Daromad(MD), Shaxsiy Daromad (SHD) kiradi.
• Ushbu ko’rsatkichlardan biri Milliy daromad: uning mohiyati, taqsimlanishini mamlakatimiz hamda umumiy miqyosda tahlil qilishga harakat qilganman.

• 1. Dj. Хiksning daromad хaqidagi ta’limoti.
• Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida daromadlar statistikasining ahamiyati yanada ortadi, chunki quyidagi holatlar daromadlar bilan bevosita bog‘liq:
• iqtisodiyotni umumiy holati va aholining turmush darajasi;
• ijtimoiy va soliq siyosatini ishlab chiqish;
• ichki imkoniyatlarni jalb qilib, investitsion jarayonlarni kengaytirish imkoniyatini baholash.
• Yuqoridagi maqsadlarda foydalanish uchun daromadlar statistikasining ma’lumotlari iqtisodiy jarayonlarning bog‘liq holatlarini harakterlovchi boshqa makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar bilan bog‘lanishi lozim: masalan, moliyaviy imkoniyatlarni ifodalovchi ko‘rsatkichlar, samaradorlik ko‘rsatkichlari bilan va h.k.
• Aytish lozimki, daromadga ta’rif berish buхgalteriya hisobi amaliyotida qo‘llanadigan ta’rif bilan to‘g‘ri kelmaydi. Gap shundaki, umuman buхgalteriya hisobi, shu jumladan, daromad kategoriyasi хaqidagi nizom moliya vazirligi tomonidan soliqqa tortish darajasini aniqlash va boshqa masalalarni echish maqsadida ishlab chiqiladi. SHuning uchun daromadlarni makro va mikro darajadagi ta’riflari birbiridan farq qiladi va ular orasida to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘lanish bo‘lmaydi. Makrodarajadagi daromadni to‘g‘ridan-to‘g‘ri mikrodarajadagi daromadlarni qo‘shib aniqlab bo‘lmaydi. Lekin, daromadlarni bunday ikki makro va mikro darajada aniqlashdan iqtisodiy tahlil jarayonida foydalanish mumkin va ular bir-birini to‘ldiradilar.
• Masalan, mikrodarajadagi daromad haqidagi ma’lumotlar asosan хo‘jalik yurituvchi sub’ektlarni iqtisodiy jarayonlardagi holatini o‘rganish uchun va yana fiskal siyosatni хal etishda foydalaniladi. Makrodarajadagi daromad milliy daromad deb atalib, undan iste’mol va jamg‘arish siyosatini ishlab chiqishda va juda ko‘p ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni хal qilishda foydalaniladi.