Milliy daromad va milliy hisoblar tizimidagi boshqa daromad ko‘rsatkichlar Reja

MD ning tarkibi : ish haqi,renta, foyda, foiz to’g’risida daromadlarning mamlakatimizdagi holati ahamiyati xususida to’xtalib Yurtboshimizning quyidagi so’zlarini keltirish lozim:

Milliy daromad – g’arb mamlakatlari iqtisodchilari talqinida mamlakatdagi mehnat, kapital va yer egalarining bir yilda olgan ish haqi, foyda, foiz va renta kabi daromadlar yig’indisi.

Milliy daromadning formulasini quyidagicha yozish mumkin:

• Ni= W+RENT+P+S
• Bunda Ni(national income)-milliy daromadlar.
• W(wages)- ish haqi; aholining uy xo’jaliklari o’rtasida taqsimlanadigan mehnat daromadlari.
• RENT(renta)- yerdan keladigan daromad (yerdan foylananilganligi uchun to’lanadigan haq)
• P(payment-foyda), S(foiz)- kapitaldan va tadbirkorlikdan keladigan daromadlar

W(wages)- ish haqi mehnatga pul shaklida to’lanadigan haq; qiymatning o’zgargan shakli, ish kuchi (taqdim etilgan mehnat xizmati) ning bahosi.

• W(wages)- ish haqi mehnatga pul shaklida to’lanadigan haq; qiymatning o’zgargan shakli, ish kuchi (taqdim etilgan mehnat xizmati) ning bahosi.
• Rivojlangan mamlakatlarda ish haqini tashkil qilish va tartibga solishda davlat muhim rol o’ynaydi.

Davlat soliqlari, to’lov,jarimalarni hisoblashda, jismoniy shaxslardan undiriladigan daromad solig’i darajalarini belgilashda ish haqi minimumi baza tarzida foydalaniladi. O’zbekistonda 1992-yildan boshlab joriy qilingan. Hozirda ushbu ko’rsatkich 62920 so’mni tashkil qiladi.

Renta(nem.renta, lot. Reddita-qaytarib berilgan)- -- Mulk egalarining tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanmasdan yer, mol- mulk, kapitaldan muntazam oladigan daromadi; ssudaga berilgan kapitaldan foiz, yer egalarining ijaraga berilgan yer uchastkasidan, uy joy egalarining ijaraga berilgan binolardan mumtazam oladigan daromadi.

Uy xo’jaliklari o’zlariga tegishli bo’lgan tabiiy resurslar, inson resurslari va kapitalni biznes subyektlariga pul to’lovlari-maosh,oylik,ish haqi, ijara,foiz to’lovlari va foyda evaziga sotadilar. Ushbu daromad to’lovlari biznes subyektlari tomonidan ishlab chiqilgan tayyor mahsulot va xizmatlarni sotib olishga sarflanadi. Ishlab chiqarish korxonalari ushbu savdodan tushgan daromad hisobiga , yana tovar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun, uy xo’jaliklari egalaridan ko’proq ishlab chiqarish xarid qiladilar. Bu esa milliy daromadning taqsimlanishiga misol bo’ladi