Milliy davlatchiligimiz tarixining mumtoz namunasi

SALTANATIMGA RIVOJ BERISH UCHUN QILGAN O‘N BIRINCHI KENGASHIM 

 

Badaxshon  shohlari  mening  itoatimga  kirgach,  Xuttalonga

71

  qarab  yurdim.  Bu  mamlakatga  kelsam,  qaynog‘am 

amir Husaynning qo‘rsligidan Po‘lod Bug‘a va Sher Bahrom undan ajralib, o‘z ulusiga ketib qolishgan ekanlar. 

64

  Qaxushqa qal’asi  (Darbandi Ohanin)–Boysundan (Surxon-daryo viloyati) g‘arbda Sarimas tizmasidagi tor dara, forscha «Dar-bandi 

Ohanin» (Temir darvoza), qadimgi turkiy tilda: «Temir qapug‘» («qapug‘»–darvoza), arabcha «Bob ul-hadid» (Temir darvoza), mo‘g‘ulcha 

«qahlaqa» deyilgan. 

65

 Olachuq–shu nomli sholcha turidan yasalgan kapa yoki chodir. 

66

  Xulm–Afg‘onistonning shimoliy qismidagi shahar; hozir shu nomdagi shaharcha, shimol-janub va sharq-g‘arb yo‘nalishidagi xalqaro 

savdo yo‘llari chorrahasida joylashgan. 

67

  Amir qazag‘an  (1346–1358)–Chig‘atoy ulusining  qudratli amiri, 1346 yili qarshi yaqinida bo‘lgan jangda qazanxonni yengib, 

hokimiyatni qo‘lga olgan. 1358 yili fitna qurboni bo‘lib, ov pay-tida o‘ldirilgan. 

68

  Qunduz–Afg‘onistonning shimoliy qismida joylashgan qadimgi shahar (qadimgi nomi Valvolij), ma’muriy-siyosiy markaz. hozir shu 

nomdagi shaharcha. 

69

 Burulday–bu yerda jaloyir qabilasiga qarashli el haqida so‘z yuritilmoqda. 

70

 Talliqon (Tayxon)–hozirgi Afg‘onistonning shimolidagi qa-dimgi shahar. O‘tmishda Toxariston davlatining poytaxti. O‘rta asr-larda yana 

ikkita Talliqon mavjud bo‘lgan: ulardan biri–hirotdan g‘arbrokda, ikkinchisi–Kaspiydan janubi-g‘arbda joylashgan edi. 

71

 Xuttalon–Panj daryosining o‘ng sohilidagi viloyat, hozir Tojikistonning Xatlon viloyati. Nomi qadimgi arab va fors man-balarida Xuttal 

yoki Xuttalon shakllarida yozilgan. 

                                                 

---

Bu yerdan  ko‘chib,  Dashti  ko‘lank

72

  jilgasiga  borib  tushdim, (u yerdan)  Jeta  va  Ilyos  Xoja  lashkarlari  ahvolini 

bilib kelish uchun ayg‘oqchilar jo‘natdim. Ular o‘n kundan keyin xabar keltirdilarkim, Jeta amirlari: birinchisi–Kuch 

Temur  Bekkichik  o‘g‘li,  ikkinchisi–Temur  No‘bkon,  uchinchisi  Sariq  bahodir,  to‘rtinchisi–Shingum,  beshinchisi–

hojibekning inisi Tug‘luq Xoja yigirma ming otliq askar bilan Xalotiy

73

 va Puli sangin

74

 oralig‘ida turgan emishlar. 

Ular  men  turgan yer  va  lashkarim  qay  ahvolda  ekanligini  bilib  kelish  uchun  oldimga  elchi  jo‘natdilar. (Elchini 

chalritish maqsadida) lashkarimni ikki marta qayta-qayta uning oldidan o‘tkaztirdim, so‘ng elchiga ruxsat berdim. 

(Keyin) kengashib, uning ortidan ketma-ket (qo‘shin tortib) borishga qaror qildim. Lekin lashkarim bu borada men 

bilan  hamjihat  bo‘lmadi.  Lashkarimni  atrofimga  birlashtirmoq  uchun  ba’zilariga  muruvvat,  mehribonlik  qildim; 

boshqalari  bilan  kelishishga  intildim,  yana  bir  guruhini  esa  molu  dunyo  bilan  o‘zimga  qaratib  olmoqchi  bo‘ldim. 

Yaxshi so‘z, ahdu paymon va va’dalar bilan qolganlarining ko‘ngliga tasalli berdim. 

Shu payt xabar keldikim, ilgari mening navkarlarim bo‘lgan Tug‘luq Sulduz va Kayxusrav Jetaning olti ming otliq 

askariga  boshchilik  qilib,  mening  ustimga  kelmokda  emishlar.  Bu  xabar  lashkarim  o‘rtasida  tarqalgach,  ularning 

ittifoqsizligi  yanada  kuchayib,  sarosimaga  tushib  qoldilar.  Lekin  amir  Jaku,  Iygu  Temur,  amir  Sulaymon  va  amir 

Jaloliddin mening yonimda qoldilar.