Milliy g‘oya va ma’naviyat asoslari kafedrasi intellektual va ma’naviy tarbiya asoslari fanining

Одоблилик

Кундалик ҳаётда ахлоқ қоидаларига риоя қилиш –
одобдир
Одоб
ахлоқий фазилатлар инсоннинг
кундалик
фаолиятига
сингиб
бораётганини
кўрсатувчи мезондир.
Одоб – жамият қабул қилган
ахлоқ нормаларини инсон фаолиятида, хатти –
ҳаракатида,
муомала
ва
мулоқотида
намоён
бўлишидир. Муайян
одоб доирасида бўлиш, яхши
ном қолдиришга интилиш инсоният пайдо бўлибдики,
мавжуд.
Инсоннинг энг яхши фазилатлари насл –
насаби, билими билан эмас, балки одоби билан
белгиланади. Бежизга мутафаккир Абу Мансур ас
Саолибий
: “Хар бир киши ўзига қараб таъриф
қилинса, ишига қараб тавсифланади, мақталади.
Фазилат насл – насаб билан эмас, ақл – адаб
биландир” деб бежиз айтмаган.
 
 
 
Камтарлик

Камтаринлик
Арастунинг
фикрича:
“уятсизлик
ва
тортинчоқлик
ўртасидаги
хислатдир.
Бу
хислат
одамларнинг
қилмишларида ва гап сўзларида кўринади.
Уятсиз, шалоқ одам ҳаммага, хар қандай
вазиятда
ҳар
нарсани
гапираверади.
Тортинчоқ одам эса зарур гапни зарур
вақтида айтмайди,
зарур ишни бажаришга
ҳам журъати етишмайди. Камтарин одам эса,
уятсиз одам каби, ҳар вақт, ҳар ерда, ҳар
қандай
гапни
айтавермайди;
ва
ўта
тортинчоқ одам каби, зарур вақтда зарур
гапни айтишга журъатсизлик ҳам қилмайди.”
Бахт

Хаётнинг маъноси бўлмаса, хақиқий бахтнинг бўлиши 
мумкин эмас. Бахт инсон ҳаётининг умумий 
баҳосидир. Бахт инсон ўз ҳаёти маъносини қай 
даражада тушунгани ва шу маънодан умри мобайнида 
қониқиш ҳосил қилиб боришидан иборатдир. Ҳар бир 
инсонда қониқиш ҳисси ундаги мақсадларнинг 
такомилга етганидагина рўй беради.

Бахт – инсоннинг юриш – туриши, турмуш 
шароитлари, жамиятдаги ўрнига берилган ахлоқий 
баҳодир. 

Бахт инсонлар ўртасидаги муносабатлар асосида 
белгиланади.  Кимки жамиятда, инсонлар орасида 
ўзининг ҳалол меҳнати, ахлоқ  - одоби, бошқалар 
билан одилона, ҳалол муносабати асосида обрў, 
эътибор ортирса – ўша бахтли одамдир. 

Бахт ҳар бир инсоннинг шахсий ҳаётига бевосита 
дахлдор бўлса ҳам, унинг мезонларини  жамият, 
жамоатчилик белгилайди.