Milliy hisoblar tizimida yapli ichki mahsulot kursatkichini hisoblash shartlati va usullari

YaIM
YaIM

Daromadlarning eng muhim turi ish haqi tadbirkorlar va davlat tomonidan ishchi kuchini taqdim qilganlarga to’lanadi. U ish haqiga ko’plab qo’shimchalar, ijtimoiy sug’urta to’lovlari va nafaqa ta‘minotining har xil xususiy fondlari, ishsizlik nafaqalari va boshqa har xil mukofot hamda imtiyozlarni o’z ichiga oladi. Ish haqiga bu qo’shimchalar ishchi kuchini yollash bilan bog’liq bo’lgan xarajatining bir qismi sifatidai chifadi va shu sababli korxonaning ish haqi to’lashga umumiy sarflarining tarkibiy qismi sifatida qaraladi. Foiz pul kapitali egalariga pul daromadi to’lovlaridan iborat. Bunda davlat tomonidan amalga oshiriladigan foizli to’lovlar, foizli daromadlar tarkibidan chiqariladi. Mulkdan olinadigan daromadlar ikki turga bo’linadi: bir qismi mulkga daromad va boshqa qismi esa korporatsiyalar foydasi deyiladi.

Milliy iqtisodiyot ko’plab o’zaro bog’liq iqtisodiy tizimlar birikmasidan iborat bo’lgan murakkab iqtisodiy tizimni vujudga keltirdi.
Milliy iqtisodiyot - barcha tarmoqlar va sohalarni, mikro va makrodarajadagi iqtisodiyotlarni, funktsional iqtisodiyotni, ko’plab infratuzilmalarni o’z ichiga olgan yaxlit iqtisodiyotdir. Milliy iqtisodiyot bu turli shakldagi xo’jaliklarning tarkib topgan tuzilishi bo’lib, uning asosida mehnat taqsimoti va uning rivojlanishi yotadi. Turli shakldagi xo’jalik shakllari milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilmasini tavsiflab beradi.
Makroiqtisodiy jihatdan qaralganda milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi mamlakatda mavjud bo’lgan ishlab chiqarish resurslari; ularning ijtimoiy mehnat taqsimoti asosida ajralib chiqqan iqtisodiy sub‘ektlar o’rtasidagi taqsimoti hajmi; mazkur sub‘ektlar ishlab chiqarish hajmlari, milliy mahsultni ishlab chiqarish jarayonlarida shakllanuvchi tarkibiy qismlari o’rtasidagi munosabat sifatida namoyon bo’ladi. Milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishini chizma orqali tasvirlash mumkin: