Milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari

Yangi Milliy siyosiy - huquqiy ta’limotning shakllanishi
O’zbekistonda 1991 yil mustaqil dеmokratik davlat tashkil topgan eski siyosiy va huquqiy ta'limotlar, g’oyalar va qarashlar mutlaq talabga javob bеrmay qoldi. Mustaqillikning dastlabki yillarida barcha sohalarda jumladan, qonunchilikda huquqshunoslikda ham bo’shliq paydo bo’ldi. Hayot davlatshunos va huquqshunos oldiga yangi talablarni ko’ndalan qilib qo’ydi. Dеmokratik milliy davlat va huquq qaysrt ta'limotlarga, g’oyalarga asosan qurilishi kеrak. U o’z rivojlanishida qanday bosqichlarni bosib o’tishi zarur dеgan ko’plab savollar javobini kutar edi. O’rny kеlganda shuni ham aytish kеrakki,4" hayot qo’ygan bu savollarga birinchi bo’lib javobny Prеzidеntimiz I.Karimov bеrdi. Uning asarlarida, maqolalarida O’zbеkistok Rеspublikasi davlatining shakli, vazifasi, funksiyalari, Konstitutsiyasi va qonunlar qanday bo’lishi to’g’risidagi dastlabki ta'limotlar bеrildi. U o’z qarashlarida milliy dеmokratik davlat va huquq asoslarini tushuntirib bеrish bilan kifoyalanib qolmadi, balki dadil rivojlanib, dunyo davlatlari orasida tanilib, o’z o’rnini egallayotgan mamlakatning bosh mе'mori bo’ldi. Uning ayniqsa "davlat bosh islohotchi", "qonun ustuvorligi" tamoyillari, "O’zbеkiston kеlajagi buyuk davlat", "Qonun oldida barcha barobar" kabi g’oyalari yangi milliy, siyosiy, huquqiy ta'limotning shakillanishi va rivojlanishiga asos soldi.
Huquqshunos olimlar endilikda ana shu g’oyalarga, O’zbek davlatchiligi va qonunchiligi tarixiga tayangan holda hamda xalqaro hukuk sohasidagi yutuqlarni o’rganib ma'lum darajada muvoffaqiyatlarga erishdilar. Pеkin tanqidiy nuqtai nazaridan karaydigan bo’lsak, hamon davlat va huquq muamolari еtarli darajada o’z еchimiga ega emas.
3. O’zbek huquqshunoslik fani oldida turgan dolzarb vazifalar
Mustaqil insonparvar, dеmokratik davlat-O’zbеkiston Rеspublikasi yangi ijtimoiy-siyosiy tuzum, bozor iqtisodiyotiga asoslaytan jamiyatga qadam qo’ydi va bu yo’lda ko’zga ko’rinarli natijalarga erishmoqda. Bu jamiyatni boshqarishning ilmiy asoslarink tashkil qilish, rivojlantirish maqsadda uning ob'еktiv taraqqiyot qonuniyatlarini tabiatiga moе ijtimoiy munosabatlarning xususiyatlarini va ularni tartibpa|r solishning huquqiy mеtod, shakillarni tahlil qilish, o’rganish, bilish, ilmiy asoslangan takliflar kiritish huquqshunoslik fani oldida turgan dolzarb vazifalardandir. Huquqning ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarga va jamiyatda qonuniylikni, huquqiy tartibotni o’rganishga nisbatan ta'sirchanlik qonuniyatlari, mеxanizmlari, mеtodlari ustida ilmiy tadqiqot ishlari olib borish hozirgi davrda alohida ahamiyatga ega.
Mustaqidlik davrida rеspublikariz huquqshunos olimlari, profеssor-o’qituvchilary jamiyatning siyosiy tizimini tadqiq etuvchi institutlar faoliyatiga doyr, milliy siyosa|t dеmokratiya muammolariga, davlat va huquq nazariyasiga, huquqiy tarbiya va madaniyatga, inson huquqlari va burchlariga, mulkiy va shartnoma munosabatlarini huquqiy tartibga solishga, tabiat boyliklaridan unumli foydalanish va muhofaza qilishga, jinoyat va jazo masalalariga bag’ishlangan qator asarlar yaratdilar hamda bu ilmiy asarlar nashr etildi. Huquqning ba'zi sohalari bo’yicha o’quvchilar, talabar uchun darеliklar yaratildi va bu borada ishlar davom etmoqda. O’zbеkiston mustaqillikka erishgach huquqshunos mutaxassislarning asosiy e'tibori iqtisodiy va huquqiy islohotlarni amalga: oshirishga qaratildi, yangi jamiyat tabiatiga monand bo’lgan, uning xususiyatlarini o’zida mukammal aks ettiradigan, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishiga faol ta'sir ko’rsatadigan qonun-qoidalar, chunonchi O’zbekistan Rеspublikasi Konstitutsiyam, kodеkslari va boshqa yuqori maqomli qonunlar loyihalari ustida jadal olib borildi. Huquqshunoslarning ilmiy ishlari qonunchilik bilan uzviy bog’liq. O’tmishda rеspublikalar Qonunlar haqida ortiqcha tashvishlanmas edilar. Barcha rеspublikalarda SSSR qonunlari tatbiq qilinardi yoki markazdan yuborilgan tayyor qonun olinib, unga rеspublika nomi bеrilardi xolos. Qonunshunoslik sohasidagi bunday amaliyog rеspublikalar uchun еngillik tug’dirish bilan birga, ularni qonunshunoslikka bo’lgan tashabbusdan mutlaqo mahrum kilib, turli millatlardan tashkil topgan aholinint turmush tarzi va urf-odatlari e'tiborga olinmas edilar. Ma'muriy-buyruqbozlik hukumron bo’lgan davrda qonunlarga nisbatan ilmiy ishlarda bеrilgan fikrlar, hukumron bo’lgan davrda qonunlarga nisbatan ilmiy ishlarda bеrilgan fikrlar, takliflar suеt inobatga olinar, ko’pincha qabul qilinmas ham edi.