Milliy universiteti amaliy matematika va intelektual texnolohiyalar fakulteti

 

 

 

 

 

 

2-rasm 

 

---

 

6 

 

Shakl.2. Spekulyar yorug'lik aks etishi 

Agar  sirtida  hech  qanday  nosimmetrikliklar  yoki  pürüzlülük  bo'lmasa,  sirt 

mukammal  aks  ettirilgan  deb  hisoblanadi. Bunday  sirt o'zining rangiga ega  emas. 

Hodisa nurining yorug'lik energiyasi faqat aks etgan nur chizig'i bo'ylab aks etadi. 

Ushbu chiziqdan hech qanday chayqalish yo'q. Tabiatda, ehtimol, mukammal silliq 

yuzalar mavjud emas, shuning uchun agar pürüzlülük chuqurligi radiatsiya to'lqin 

uzunligidan  sezilarli  darajada  kam  bo'lsa,  u  holda  tarqalish  kuzatilmaydi. 

Ko'rinadigan  spektr  uchun  ko'zgu  sirtining  pürüzlülüğünün  chuqurligi  0,5 

mikrondan sezilarli darajada kam bo'lishi kerak deb taxmin qilish mumkin. 

 Agar ko'zgu yuzasi mukammal silliqlanmagan bo'lsa, u holda aks etgan yorug'lik 

intensivligining to'lqin uzunligiga bog'liqligi kuzatiladi - to'lqin uzunligi qancha ko'p 

bo'lsa, shuncha yaxshi aks etadi. Masalan, qizil nurlar ko'k ranglardan ko'ra ko'proq 

aks ettiradi. 

Notekis sirt bo'lsa, aks etgan yorug'lik intensivligining tushish burchagiga bog'liqligi 

mavjud. 90 ° ga yaqin burchaklar uchun yorug'lik aks etishi maksimal bo'ladi. 

Haqiqiy  oynaning  biroz  qo'pol  yuzasiga  urilgan  hodisa  bitta  aks  ettirilgan  nurni 

emas,  balki  turli  yo'nalishlarda  tarqalgan  bir  nechta  nurlarni  hosil  qiladi. 

Tarqoqlanish  zonasi  polishing  sifatiga  bog'liq  va  ba'zi  tarqatish  qonuni  bilan 

tavsiflanishi mumkin. Qoida tariqasida, tarqalish zonasining shakli ideal ko'zoynakli 

nurning  chizig'iga  nisbatan  nosimmetrikdir.  Eng  sodda,  ammo  tez-tez  ishlatib 

turadiganlar orasida Phong taqsimotining empirik modeli mavjud bo'lib, unga ko'ra 

spekulyar  ravishda  aks  ettirilgan  nurlanish  intensivligi  (kosa)  p  ga  mutanosib,  bu 

erda a mukammal aks etgan nur chizig'idan chetlanish burchagi. P qiymati 1 dan 200 

gacha o'zgarib turadi va jilo sifatiga bog'liq. 

   Keling, buni shunday yozamiz: 

I

s

=I K

s

 (cosα)

p

,

 

(1) 

Bu erda I - manbaning nurlanish intensivligi, Ks - mutanosiblik koeffitsienti. 

---

 

7