"mineral o‘Gʻitlar kimyoviy texnologiyasi"

Gramm – atom va gramm – molekula.

Kimyoviy element atomlarining massasining o‘lchash uchun maxsus birlik – uglerod birligi (u.b) qabul qilingan. Uglerod birligi qilib, massasi 12 ga teng bo‘lgan uglerod atomining 1/12 massa qismi qabul qilingan.
1 u.b. = 1,66 · 10 ^-24 g; 1 g = 6,02 · 10 ²³ u.b.
Ayni atomning uglerod birligida ifodalangan massasi atom – massa deyiladi. Elementning atom massasiga son jihatdan teng qilib grammlar hisobida olingan miqdori gramm– atom deyiladi.
Eslatma: Ba’zi adabiyotlarda moddaning miqdori quyidagicha ifodalanmoqda: element atom massasi uglerod atom massasining 1/12 qismiga nisbati elementning nisbiy atom massasi deyiladi. Elementning atom massasi A_r (r - «relative» so‘zining birinchi harfi bo‘lib, «nisbiy» degan ma’noni bildiradi) bilan belgilanadi. Uglerod atomining massasi 2,0 · 10^-23 g, kislorod atomining massasi 2,66 · 10^-23 g keladi. Elementning atom massasini ifodalash uchun maxsus atom massa birligi (a.m.b) qabul qilingan. 1 a.m.b. uglerod atomi massasining 1/12 qismiga, ya’ni 1,66 · 10^-24 g teng. element atomlarining massasini 1 a.m.b. bilan taqqoslab, sonlar topiladi, ularni nisbiy atom massalar deyiladi. Masalan, kislorod uchun


2,66 · 10^-23 /0,166 · 10^-23 = 16
Nisbiy atom massa, atom massa birligida (a.m.b) ifodalangan massadan farq qilish kerak.
m_a (S) = 12 a.m.b. A_r(C) = 1
m_a (S) = 32 a.m.b. A_r(S) = 32
Ayni modda massasi uglerod atomi massasining 1/12 qismiga nisbati shu moddaning nisbiy molekulyar massasi deyiladi. Masalan,